Większoć zakładów wykonujšcych grafikę na drukarkach wielkoformatowych wiadoma jest możliwoci tworzenia grafiki soczewkowej Đ trójwymiarowego efektu albo animacji uzyskanej dzięki nałożeniu na druk specjalnie ukształtowanych soczewek. Niestety, większoć poligrafów nawet nie zaczęła eksploracji tego niszowego rynku ze względu na powszechne przekonanie, że trudno się nauczyć tego procesu.
Wolny postęp we wdrażaniu grafiki soczewkowej na większš skalę wynikał również z braku kooperacji pomiędzy producentami soczewek. Warto jednak ponownie zastanowić się nad podwyższeniem tego typu kwalifikacji, gdyż analiza ekonomiczna rynku mówi sama za siebie: np. w Stanach Zjednoczonych koszt jednej stopy kwadratowej (ok. 9 dcm2) grafiki soczewkowej kosztuje 60 dolarów w porównaniu z 3 dolarami uzyskiwanymi za druk na folii winylowej.
Jak działa grafika soczewkowa?
Koncepcja widzenia różnych obrazów w zależnoci od kšta patrzenia nie jest nowym pomysłem. Została ona zademonstrowana 300 lat temu przez francuskiego malarza, który namalował kociół w ten sposób, ze pokazywał dwa różne obrazy w zależnoci od kšta patrzenia. W roku 1901 firma Kodak stworzyła 10-obrazowš grafikę soczewkowš, która działała bez żadnych problemów i defektów wizualnych.
Druk soczewkowy obejmuje kilka koncepcji, które łatwo zrozumieć pojedynczo, ale sprawiajš trudnoci, jeżeli rozważa się je łšcznie. Podstawš jest zrozumienie działania materiału na soczewki. Sš one płaskie po jednej stronie i posiadajš półokršgłš wypukłoć po drugiej. Oferowane sš soczewki o różnej gruboci. Gęstoć rozmieszczenia soczewek mierzy się ich liczbš na cal (lpi). Soczewki o niskiej liczbie lpi jest dużo łatwiej wypoziomować (wyrównać) z obrazami drukowanymi w postaci pasków, ale nie mogš one odtwarzać szczegółów. Z drugiej strony soczewki z wyższš liczbš lpi odtwarzajš więcej szczegółów, ale o wiele trudniej jest je wypoziomować.
Na rynku dostępnych jest pięć różnych typów soczewek: flip, zoom, full motion, morph i 3D. Wypoziomowanie czterech pierwszych typów soczewek jest trudne, jednak 3D wymagajš największego dowiadczenia i precyzji. Grafikę soczewkowš wiesza się pionowo i zmienia się ona, kiedy obserwator przechodzi wzdłuż obrazu albo Đ gdy kładzie się jš poziomo Đ zmienia się podczas przechodzenia po niej.
W celu wywołania efektu ruchu wiele obrazów łšczy się w serie przemiennych linii, a sam proces nazywa się przeplataniem (interlacing). Najprostszym drukiem soczewkowym jest flip: jeden obraz graficzny zostaje zastšpiony przez drugi, gdy patrzy się pod innym kštem. Aby stworzyć flip z dwóch obrazów, każdy obraz jest umieszczany (interlaced) jeden raz na soczewce. Maksymalna liczba umieszczeń na cal soczewki może wynosić 30, czyli 15 na każdy z obrazów.
Ponieważ występujš różnice w ekranach soczewkowych, druk należy testować na podziałce (właciwe ustawienie obrazu pod soczewkami). Następnie reguluje się linie interfejsowe w celu kompensacji różnic.
Gra cali
Ucišżliwoć nauki druku soczewkowego jest jednš z przyczyn, dla których technika ta wcišż stosowana jest jedynie przez małš grupę zakładów. Nauczenie nowego pracownika tej techniki zajmuje cały miesišc i wymaga instruktora w pełnym wymiarze czasu, a należy pamiętać, że to tylko poczštek. Cho-ciaż nowy pracownik może się nauczyć podstaw druku soczewkowego, to potrzeba znacznie dłuższego czasu, aby poznał niuanse tego procesu.
Załóżmy, że drukuje się z gęstociš 15 lpi na materiale o długoci 48 cali (ok. 122 cm). Program graficzny pozwala ustalić podziały na 0,1, 0,01 albo 0,001cala (1 cal = 25,4 mm). Proszę pomyleć, że należy pracować z dokładnociš do 1/1000 cala w druku wielkoformatowym. Z dowiadczenia wielu producentów wynika, że różnica 4/1000 cala powoduje, iż nie wszystko przesuwa się w tym samym czasie. Trudnoć sprawia ustalenie tego, co nie jest w poziomie. Musi upłynšć trochę czasu na stosowaniu niemal niekończšcej się metody prób i błędów, aby wyrobić sobie poglšd, co jest nie w porzšdku. Bardzo łatwo jest wykonać obraz soczewkowy, ale jednoczenie bardzo trudno zrobić to dobrze.
Punkty styczne
Niektórzy producenci grafiki soczewkowej stosujš łatwo usuwalne kleje, aby przytwierdzić soczewki do druku, podczas gdy pozostali używajš mocnych klejów w celu uzyskania trwałych obrazów mimo ryzyka, że soczewki nie sš właciwie ustawione. Jeżeli odczepi się soczewkę w miarę szybko po stwierdzeniu, że nie jest ona właciwie ustawiona, to można jej użyć ponownie. Nie można się jednak spodziewać, że soczewki łatwo się odklejš po wydrukowaniu i zamontowaniu wydruku. Zaleca się stosowanie przezroczystego kleju firmy MACtac, ponieważ inne gatunki powodujš zbyt łatwe odklejanie się soczewek: ich brzegi odrywajš się przy zwykłym podnoszeniu czy przesuwaniu druku. Polecany jest również klej Drytac Facemount UV, jak również kleje producentów laminatów GBC i Seal.
Firma Micro Lens oferuje bezpłatnie program SuperFlip! do druku przeplatanego (interlacing) przy zakupie soczewek. Na rynku jest również dostępnych wiele programów ułatwiajšcych i przyspieszajšcych ten druk. Okazuje się jednak, że sam druk jest najłatwiejszym elementem grafiki soczewkowej.
Sekrety powodzenia
Podobnie jak w innego rodzaju produkcjach, powodzenie w wytwarzaniu reklam soczewkowych zależy od praktyki. Nie można nauczyć kogo praktycznych zdolnoci przez teoretyczne kursy.
Chociaż soczewki nie sš zbyt drogie, to czas potrzebny na uzyskanie perfekcji w wykonywaniu produkcji jest najdroższš inwestycjš. Oto kilka praktycznych wskazówek, jak skrócić ten okres.
Należy unikać wysokich temperatur i dużej wilgotnoci
Stosujšc szerokoformatowe soczewki o dużej gruboci należy wykonywać reklamy najlepiej w klimatyzowanym pomieszczeniu, co pozwala na zachowanie stabilnoci ich wymiarów. W przeciwnym razie powstaje znaczna iloć braków. Zaleca się przechowywanie soczewek przez okres czterech miesięcy w klimatyzowanym pomieszczeniu przed ich użyciem.
Dobór właciwych soczewek
Zmniejszajšc gruboć soczewek uzyskuje się pozornie większš głębię obrazu, a jednoczenie łatwiej jest wypoziomować arkusz soczewkowy. Im cieńsze sš soczewki, z tym większej odległoci można oglšdać obraz. Soczewki o wymiarze 10 lpi stosowane sš do billboardów.
Im grubsze soczewki, tym mniejsza głębia obrazu. W druku wielkoformatowym głębia jest dużo mniejsza, a prawdopodobieństwo błędu w wypoziomowaniu soczewek niepomiernie wzrasta. Przykładowo czterostopowe soczewki pozwalajš na oglšdanie reklamy z odległoci trzech stóp (ok. 90 cm). Faktycznie jednak skala podziałki decyduje, z jakiej odległoci można oglšdać wydrukowany obraz.
Właciwe przygotowanie pliku graficznego
Najlepsze obrazy dajš pliki graficzne o rozdzielczoci 720 dpi. Ludzie widzš na reklamie wydrukowane przedmioty takie jak hamburgery, samochody, ptaki we właciwym rozmiarze. Jeżeli zmieni się wielkoć przedmiotu zwiększajšc rozmiar pliku, to uzyskuje się większš głębię. Należy uwzględnić to, jak ludzie postrzegajš przedmioty. Obrazy, które majš ten sam kontrast, będš posiadać mniejsze odbicie (ghosting) w grafice flip. Skomplikowana grafika pozwala na zacieranie wizji poprzedniego obrazu.
Montowanie druku
Montowanie druków jest najtrudniejszš czynnociš. Osobiste dowiadczenie decyduje, czy reklama będzie właciwie wypoziomowana i będzie sprawiała wrażenie ruchu.
Zastosowania soczewek dwuwypukłych
Reklamy z soczewkami dwuwypukłymi znajdujš największe zastosowanie na ekspozycjach targowych i rynku detalicznym. W okresie ostatnich dwóch lat poprawa jakoci druku i łatwiejsza produkcja soczewek sprawiły, że dochody z tego typu reklam wzrosły o 50%.
Przewiduje się, że rynek reklam soczewkowych podwoi się w okresie następnych trzech-czterech lat. Najszybszy wzrost powinien nastšpić w najbliższych dwóch latach na niespenetrowanym dotychczas rynku opakowań i etykiet.
Firma Benchmark Imaging opracowała proces automatycznego przemieszczania się grafiki soczewkowej wewnštrz podwietlonej ramki reklamowej (lightbox). Oglšdajšcy nie musi przechylać się z jednej strony ramki na drugš, gdyż reklama zmienia się sama. System jest znakomity dla grafiki backlitowej; amerykański producent piwa Budweiser używa jej na lotnisku w St. Louis.
Przyszłoć reklam soczewkowych jest pomylna. Rynek reklam eksponowanych w warunkach zewnętrznych zwiększa się równolegle do wzrostu liczby drukarek z płaskim łożem (flatbed). Jednoczenie badania marketingowe wykazujš, że klienci zwracajš większš uwagę na reklamy na ruchomych obrazach graficznych niż na statycznych.
Programy komputerowe dla soczewkowych efektów
3DZ Đ 3DZ v.5 Đ www.3dz.co.uk; Human Eyes Technologies Ltd. Đ Human-Eyes 3D Đ www.humaneye.com; i-Art. Corp. Đ i-MAgic Print Pro Đ www.iart3d.com; Kutuzow Inc. Đ SuperFlip!, 3D genius Đ www.flipsigns.com; Lenticular ImageLLC Đ Lenticular F/X Đ www.lenticularimage.com; Lenticular Shareware Đ LSWI Đ www.lenticularshareware.com; New Art. Illusion Đ Easy SPACE Pro, v.3 Đ www.3d-easy.de; ProMagic Digital Solutions Đ Magic Interlacer Pro 100 Đ www.promagic.net; Scanvec Amiable Đ Foto Motion Đ www.scanvecaamiable.com
Soczewki do druku wielkoformatowego
Goex Đ www.goex.com; Lenticlear Lenticular Lens Inc. Đ www.lenticlearlens.com; Lenticular Image LLC (Topian) Đ www.lenticularimage.com; Micro Lens Technology Inc. Đ www.microlens.com; Pacur Đ www.pacur.com; VPI Đ www.vpisheet.com
Na podstawie ăDigital GraphicsÓ z listopada 2004 opracował TG
