Co się zmieniło w ostatnich latach w zwojowym sitodruku? Aby odpowiedzieć na to pytanie, trzeba najpierw postawić pytanie bardziej ogólne: co generalnie zmieniło się w sitodruku?
W drugiej połowie lat dziewięćdziesištych poważnie inwestowano w automatyzację maszyn drukujšcych, szczególnie tych, które sš stosowane do produktów wielkoformatowych, jak np. plakaty, reklamy uliczne. Przypuszczenia, że drukowanie cyfrowe będzie poważnym konkurentem dla sitodruku, nie spowodowało jego zniknięcia, lecz było bodcem do rozwoju.
Przepowiednia była więc błędna i można stwierdzić podwójny wpływ techniki cyfrowej na sitodruk:
Ľ Iloć wielobarwnych druków w sitodruku co najmniej się podwoiła dzięki rozwojowi metod cyfrowych.
Ľ Klienci domagajš się od zakładów sitodrukowych natychmiastowych wzorów druku jako podstawy do udzielenia zlecenia. Obecnie standardem jest wykonywanie próbnych odbitek, szczególnie w dużych formatach.
Rozwój maszyn arkuszowych
Od połowy lat dziewięćdziesištych w coraz większej iloci drukarń instalowano maszyny cztero- i pięciokolorowe w dużych formatach: 122 x 244 cm, 152 x 305 cm lub 152 x 366 cm. Te linie do drukowania składajš się przeważnie z płaskich maszyn arkuszowych, przez które podłoże drukowe przesuwa się za pomocš łapek, przesuwnych stołów lub tam. Takie linie zajmujš wiele miejsca i powodujš problemy logistyczne. Zwykle drukarz posługuje się maszynš, na której można wykonać wszystkie zlecenia: mało- i wielkoformatowe, na materiałach sztywnych lub giętkich, o różnych grubociach. Linie z maszynami płaskimi spełniajš te wymagania i mimo problemów znalazły swe miejsce w drukarniach.
Elastyczne w produkcji linie z płaskimi maszynami majš jednak wady, szczególnie w odniesieniu do automatyzacji. Trudno jest znaleć w liniach płaskich pełnš automatykę, uwzględniajšcš obróbkę przed drukowaniem i po nim. Gdy przy maszynach z łapkami sš do dyspozycji nakładaki i wykładaki, to nie ma ich przy maszynach z innego rodzaju transportem podłoża drukowego. Do niedawna stoły ssšce trzeba było do małych formatów zaklejać; dzi oferuje się maszyny, których stoły sš podzielone na strefy. Wystarczy podać potrzebny format i na tej podstawie odpowiednie strefy sš uaktywniane. W tych systemach informacje o strefach wraz z innymi danymi o zleceniu można cyfrowo zapisać w pamięci, co ułatwia szybki narzšd maszyny przy powtarzalnych zleceniach.
Niestety, wiele drukarń nie wykorzystuje możliwoci automatyzacji, która istnieje jako opcja, także przy maszynach płaskich. Sš to m.in. takie możliwoci, jak ustawianie skoku sita za pomocš silnika, podnoszenie sita, nacisk rakla. Jeżeli chodzi o kontrolowanie jakoci, to lepiej jest nie opierać się na dowiadczeniu, lecz zapisywać dokładne dane potrzebne do automatycznego narzšdu i do wykonywania wysokiej jakoci druków, aby nie polegać tylko na umiejętnociach drukarza. Drukarnie często nie doceniajš dokładnoci i skutecznoci automatyzacji.
Maszyny zwojowe jako alternatywa
Ręczna regulacja maszyny jest głównš przeszkodš w rozszerzaniu się technologii drukowania zwojowego. Wysoka wydajnoć maszyn zwojowych, skoordynowane drukowanie kilku kolorów, obróbka po drukowaniu, wymiana zwojów w znacznym stopniu zależš od automatyki. Dlatego też drukarze, którzy sš przyzwyczajeni do maszyn płaskich, obawiajš się kompleksowej maszyny zwojowej. Mimo tego maszyny te w ostatnich 5 latach dobrze się sprzedawały, ale uwzględniajšc zalety wynikajšce z cyfrowej kontroli i rodzaju systemów napędowych, szczególnie w drukowaniu wielobarwnym, liczba sprzedanych zespołów była mniejsza niż tego oczekiwano. Często spotyka się takie argumenty przeciwko maszynom zwojowym, jak: sš zbyt drogie, zbyt skomplikowane, sitodruk zwojowy nie jest wystarczajšco elastyczny w produkcji, nadaje się tylko do dużych nakładów, wytwarza zbyt wiele odpadów, jest przydatny tylko do cienkich, giętkich podłoży drukowych.
Te mity o sitodruku zwojowym sš dalekie od prawdy. Za pomocš tej techniki drukowania zakłady drukujšce duże formaty mogš wykorzystać zaletę prostego i szybkiego narzšdu maszyny, co jest szczególnie korzystne i praktyczne przy małych nakładach. Innymi zaletami sš oszczędne zużycie materiałów i drukowanie na giętkich podłożach, nawet o gruboci 20 mikronów.
Spojrzenie na technologię drukowania zwojowego
Sitodrukowe maszyny zwojowe sš sprzedawane przeważnie w formatach od 30 x 30 cm do 50 x 75 cm. Sš jednak także maszyny o większych formatach.
Linie zwojowe majš wiele zastosowań do drukowania różnego rodzaju druków graficznych i przemysłowych, także do opakowań, etykiet, do przenoszenia obrazu na goršco i w elektronice. Zależnie od materiału, jaki ma być zadrukowany, maszynę można tak skonfigurować, że w linię włšczone będš także maszyny płaskie lub cylindryczne. Rysunek 2 obrazuje elastycznoć w konfigurowaniu dzięki zastosowaniu podłoża drukowego w zwoju. Dzięki wbudowaniu dwóch stacji odwracajšcych o 90Ą można otrzymać krótszš linię. Taka linia może drukować 6 kolorów lub może być podzielona na dwie niezależne linie 3-kolorowe.
Sitodrukowe linie zwojowe nadajš się szczególnie do tych zamówień, które podlegajš obróbce końcowej, gdyż moduły do tej obróbki można łatwo wbudować w linię. To wykańczanie może się składać z: laminowania, tłoczenia na goršco lub na zimno, wykrawania za pomocš wykrawarki płaskiej lub cylindrycznej, wycinania laserem, cięcia poprzecznego lub wzdłużnego itd.
Proces obróbki końcowej może następować w jednej linii produkcyjnej, zaraz po wydrukowaniu i wysuszeniu druków, ale jest on możliwy także poza liniš drukujšcš Đ w zależnoci od rodzaju zleceń lub gdy potrzebna jest większa elastycznoć w produkcji.
Przy przygotowywaniu maszyny do nowego zlecenia podłoże drukowe w postaci zwoju jest łšczone z materiałem prowadzšcym; jest to tani, stabilny i wielokrotnie używany materiał zastępczy, prowadzšcy przez całš maszynę. Długoć tego materiału prowadzšcego jest równa odległoci między urzšdzeniem do odwijania zwoju a jego nawijaniem po zadrukowaniu. Przy masowej produkcji materiał prowadzšcy jest łšczony z końcem poprzedniego zlecenia i precyzyjnie wcišga w linię podłoże drukowe dla następnego zlecenia. Przy niektórych systemach materiał prowadzšcy musi mieć szerokoć podłoża, lecz nowsze zespoły zwojowe tego nie wymagajš.
Przygotowanie maszyny rozpoczyna się w pierwszym zespole drukujšcym; w nim powinno się drukować z niewielkš prędkociš, a w tym czasie narzšdza się drugi zespół drukujšcy. Podłoże zadrukowane w pierwszym zespole zbiera się w pewnego rodzaju ămagazynie buforowymÓ, znajdujšcym się pomiędzy zespołami. Gdy drugi zespół jest gotowy do drukowania, to zwiększa się jego prędkoć, aby zadrukować podłoże z bufora. Proces ten powtarza się dla każdego zespołu. Gdy wszystkie zespoły drukujšce sš przygotowane do drukowania, zwiększa się prędkoć linii do potrzebnego poziomu.
Mało znane fakty o sitodruku zwojowym
Podłoże drukowe w postaci zwojów jest łatwiejsze w magazynowaniu, łatwiej je prowadzić przez maszynę, a podłoże zarówno niezadrukowane, jak i zadrukowane jest lepiej chronione przed uszkodzeniami. Możliwoć nieprzerwanej pracy z materiałem zwojowym zmniejsza straty czasu przy przygotowywaniu zespołów i drukowaniu, a zysk czasu jest jeszcze większy, gdy w linię włšczone sš zespoły do obróbki końcowej.
Linie zwojowe sš nie tylko szybsze, ale dzięki automatyce praca ich jest stale kontrolowana. Dysponujš one cyfrowymi instrumentami kontrolnymi, pozwalajšcymi drukarzowi na zapisywanie w pamięci komputera i w razie potrzeby wywoływanie danych dotyczšcych zlecenia, np. przy zleceniach powtarzalnych. Ponieważ ma się do czynienia z materiałem w postaci zwoju, to system może kontrolować pozycję druków i szybko jš korygować, aby osišgnšć zawsze dokładne pasowanie. Ogólnie rzecz bioršc maszyny zwojowe potrzebujš o połowę mniej czasu na przygotowanie niż maszyny arkuszowe.
Maszyny zwojowe potrzebujš znacznie mniejszej powierzchni. Majš one często zajmujšce mniej miejsca suszenie UV, a mogš być też wyposażone w pionowe suszarki na goršce powietrze.
Zalety techniki drukowania zwojowego
Jeżeli drukarnia nie chce inwestować w nowš maszynę zwojowš, to jest możliwoć przekształcenia istniejšcej linii arkuszowej w linię zwojowš. Dzięki zastosowaniu urzšdzeń do odwijania zwoju i jego ponownego nawijania na końcu, niezbędnego systemu do próżniowego transportu zwoju i optyczno-elektronicznego systemu pasowania maszyna arkuszowa staje się dokładnie pracujšcš maszynš zwojowš.
Inne zalety techniki zwojowej to:
Ľ drukowanie ze zwoju umożliwia sprawnš i szybkš produkcję transparentów i plakatów o długoci 8-12 m. Druki wielkopowierzchniowe sš możliwe dzięki drukowaniu ăskokowemuÓ, przy którym 2. lub 3. przebieg jest przeskakiwany, aby pomnożyć maksymalnš długoć druku. Te ăprzeskakiwaneÓ częci sš wykonywane w jednym przebiegu lub kilku następujšcych po sobie przebiegach przez linię drukujšcš;
Ľ na tym samym zwoju można drukować różne zlecenia; obcinanie, przecinanie i inne procesy wykończeniowe mogš następować poza liniš drukujšcš, aby zwolnić jš na następne zlecenia;
Ľ możliwoci obróbki na maszynie zwojowej pozwalajš na drukowanie tego samego motywu po obu stronach podłoża drukowego z dokładnym, wczeniej okrelonym wzajemnym odstępem.
Podsumowanie
Sitodruk zwojowy jest dla tych wszystkich, którzy zadrukowujš giętkie podłoża drukowe, dynamicznym procesem produkcyjnym o wielkiej wszechstronnoci i produktywnoci. Aby jednak w pełni wykorzystać zalety drukowania ze zwoju, należy usprawnić i w miarę możliwoci zautomatyzować stosowanie sit i mieszanie farb. Duże znaczenie ma oczywicie rachunek efektywnoci ekonomicznej, w którym należy wzišć pod uwagę iloć zleceń na elastycznych podłożach, uzasadniajšcych zakupienie maszyny zwojowej. Przy produkcji w technice zwojowej można obniżyć koszty, gdyż wysokojakociowe druki można wykonywać znacznie szybciej, co oczywicie przycišga klientów.
Na podstawie artykułu Petera Maxa Webera z ăDer SiebdruckÓ nr 11/2001 opracował ZZ
