Kto dziś nie słyszał o sztucznej inteligencji? Czy jakikolwiek przemysł może się bez niej rozwijać? Na pewno nie poligrafia! Sztuczna inteligencja (AI) i uczenie maszynowe (ML) będą miały ogromny wpływ na branżę poligraficzną. We wszystkich gałęziach druku AI i ML wkrótce przekształcą linie produkcyjne w sieć nowej generacji dla inteligentnej produkcji. Już teraz odgrywają ogromną rolę w cyfrowej transformacji branży, wprowadzając innowacje i optymalizując procesy na niespotykaną dotąd skalę. Wykorzystanie tych technologii nie tylko zwiększa efektywność produkcji, lecz także otwiera nowe możliwości w zakresie personalizacji, zarządzania jakością, oraz – co bardzo ważne – zrównoważonego rozwoju. Pozwoli także na przyciągnięcie do branży młodych talentów, którym do tej pory poligrafia nie wydawała się atrakcyjnym miejscem pracy.
W miarę jak branża poligraficzna będzie przechodzić na płynną produkcję na żądanie, AI i ML będą miały coraz większy wpływ na działalność wytwórczą. W bardzo krótkim czasie będziemy świadkami ogromnej zmiany dotyczącej przekazywania wiedzy, uczenia się i wydajności. AI i ML już dziś umożliwiają zaawansowaną personalizację produktów poligraficznych. Analizując dane klientów, takie jak preferencje zakupowe czy zachowania konsumenckie, systemy mogą generować spersonalizowane treści marketingowe, opakowania czy materiały promocyjne. Taka personalizacja zwiększa zaangażowanie odbiorców i skuteczność kampanii marketingowych, co jest szczególnie istotne w dobie rosnącej konkurencji i potrzeby wyróżnienia się na rynku. Wykorzystanie sztucznej inteligencji pozwala także przewidywać popyt, optymalizować harmonogramy produkcji i zarządzać zapasami w czasie rzeczywistym. Systemy oparte na sztucznej inteligencji mogą identyfikować i ograniczać ryzyko związane z łańcuchem dostaw, gdzie potencjalne problemy są rozwiązywane proaktywnie. Sztuczna inteligencja nie tylko poprawia wydajność i zmniejsza koszty, lecz także prowadzi do szybszego wprowadzania produktów na rynek, lepszej obsługi klienta i zwiększonej konkurencyjności.
Automatyzacja procesów projektowania
Sztuczna inteligencja może być z powodzeniem wykorzystywana do pomocy projektantom w definiowaniu trendów, tworzeniu nowych wzorów i projektów w wielu iteracjach z prędkością światła. Projektanci mogą wykorzystywać uczenie maszynowe i generatywną sztuczną inteligencję do tworzenia wzorów odpowiadających dynamicznie zmieniającym się oczekiwaniom klienta w czasie rzeczywistym. Wcześniej procesy te wymagały pracy dużego, wysoko wyspecjalizowanego studia projektowego. Na przykład Jaqrd.com wykorzystuje generator AI do projektowania zadrukowanych tkanin, dając projektantom wygodne narzędzie do tworzenia kreatywnych wzorów. Korzystając z najnowocześniejszej technologii rozpoznawania obrazu, Jaqrd AI może analizować dane wejściowe i generować unikalny projekt, który zawiera pożądaną paletę kolorów, styl wzoru i inne elementy projektu.
Automatyzacja procesów wydawniczych
Start-up technologiczny Spines, wspierany przez izraelskie fundusze venture capital, zapowiada rewolucję w pokrewnej poligrafii branży wydawniczej. Dzięki wykorzystaniu sztucznej inteligencji firma planuje skrócić czas wydania książki z miesięcy do zaledwie kilku tygodni i wprowadzić na rynek aż 8 tys. tytułów rocznie. Spines, wcześniej znany jako BooxAi, już zyskał popularność na izraelskim rynku, gdzie w 2023 r. odpowiadał za wydanie aż 15% książek w kraju. Firma niedawno zebrała 6,5 mln dolarów na rozwój działalności w Ameryce Północnej i Europie, największych rynkach książki na świecie. Model biznesowy start-upu opiera się na kompleksowym wykorzystaniu AI na każdym etapie procesu wydawniczego. Sztuczna inteligencja odpowiada za korektę tekstu, projektowanie okładki oraz przygotowanie audiobooków i wersji elektronicznych. Proces od złożenia rękopisu do gotowej książki trwa mniej niż 30 dni. Spines oferuje autorom szeroką gamę opcji personalizacji książek. Możliwe są m.in.: wybór czcionki, papieru oraz układu z 70 dostępnych szablonów lub stworzenie własnego projektu; wybór między miękką a twardą oprawą; zlecenie stworzenia wersji audiobooka oraz e-booka. Firma działa w modelu zbliżonym do self-publishingu, gdzie autorzy płacą z góry za pakiet usług wydawniczych. Cena zaczyna się od 1500 dolarów, co jest znacznie niższą kwotą w porównaniu z tradycyjnymi umowami vanity publishing, które mogą wynosić nawet 5 tys. dolarów.
Dzięki zastosowaniu AI Spines eliminuje ograniczenia tradycyjnych wydawnictw, takie jak limity liczby publikacji rocznie czy czasochłonne procesy selekcji i edycji. Jednocześnie autorzy uniezależniają się od ryzyka odrzucenia swoich prac.
Spines nie jest oczywiście jedynym graczem na rynku, który wykorzystuje sztuczną inteligencję w branży wydawniczej. Wydawnictwa niezależne, takie jak ByteDance (właściciel TikToka) czy Microsoft 8080, również rozwijają swoje platformy. To pokazuje, jak nowoczesne technologie mogą zmieniać tradycyjne branże, takie jak wydawanie książek.
Automatyzacja procesów drukowania
Jednym z kluczowych obszarów, w którym AI i ML znajdują zastosowanie, jest automatyzacja rutynowych zadań w procesie drukowania. Systemy oparte na sztucznej inteligencji są w stanie zarządzać kolejkami druku, optymalizować układ stron oraz dostosowywać parametry maszyn w czasie rzeczywistym, co prowadzi do zwiększenia wydajności i redukcji błędów ludzkich. W dziedzinie zarządzania jakością druku sztuczna inteligencja umożliwia automatyczne wykrywanie i korygowanie odchyleń od normy. Systemy wizyjne oparte na AI są w stanie analizować drukowane obrazy w czasie rzeczywistym, identyfikując defekty, takie jak smugi, plamy czy nieprawidłowe nasycenie kolorów. Dzięki temu możliwe jest natychmiastowe wprowadzenie korekt, co przekłada się na spójność i wysoką jakość finalnego produktu. Dzięki AI firmy specjalizujące się w drukowaniu tkanin mogą idealnie dopasować kolor i formułę farby do konkretnego produktu. Systemy oparte na sztucznej inteligencji mogą przewidywać blaknięcie kolorów, umożliwiając firmom dostosowanie składu barwnika oraz zmniejszenie ilości odpadów i kosztów. Sztuczna inteligencja może również zoptymalizować proces barwienia, zmniejszając zużycie wody i energii. Dobrym przykładem jest SmartMatch firmy Datacolor, który używa AI i ML do automatyzacji procesu recepturowania farb. Tradycyjne tworzenie formuły farby zwykle wymaga kilku korekcji koloru. Dzięki SmartMatch oprogramowanie przechowuje i wykorzystuje wcześniejsze doświadczenia, aby uzyskać dopasowanie koloru o możliwie najniższych odstępstwach, pomagając zminimalizować etapy korekcji kolorów. Inny przykład to system HawkEye od Durst Group, który obejmuje skaner, stację roboczą i monitor z ekranem dotykowym. Koryguje on błędy druku, takie jak brakujące dysze, w czasie rzeczywistym. W rzadkich przypadkach awarii dyszy głowicy drukującej wbudowane systemy sztucznej inteligencji automatycznie wykrywają i lokalizują wszelkie problemy bez zmniejszania prędkości. Sąsiednie dysze kompensują to większymi kroplami, aby zapewnić utrzymanie jakości druku. Operatorzy nie muszą wykonywać żadnych czynności konfiguracyjnych i nie ma potrzeby drukowania specjalnego wzoru testowego.
Konserwacja predykcyjna i zdalne monitorowanie
AI i ML odgrywają również istotną rolę w obszarze konserwacji predykcyjnej maszyn drukujących. Analizując dane z czujników, takie jak temperatura, wibracje czy zużycie komponentów, algorytmy są w stanie przewidzieć potencjalne awarie jeszcze przed ich wystąpieniem. Dzięki temu możliwe jest planowanie działań serwisowych w sposób minimalizujący przestoje i koszty związane z nieplanowanymi naprawami. Ponadto zdalne monitorowanie umożliwia technikom diagnozowanie i rozwiązywanie problemów bez konieczności fizycznej obecności na miejscu, co dodatkowo zwiększa efektywność operacyjną. Współczesne drukarnie coraz częściej integrują sztuczną inteligencję z systemami MES (Manufacturing Execution System) oraz IoT (Internet of Things), co pozwala na kompleksowe zarządzanie procesami produkcyjnymi. Dzięki temu możliwe jest monitorowanie parametrów maszyn w czasie rzeczywistym, analiza dużych zbiorów danych oraz optymalizacja procesów produkcyjnych. Takie podejście wpisuje się w ideę Przemysłu 4.0, gdzie inteligentne fabryki wykorzystują zaawansowane technologie do zwiększania efektywności i elastyczności produkcji.
Korzyści ekologiczne
Jednym z najważniejszych wyzwań współczesnej poligrafii jest ograniczenie negatywnego wpływu na środowisko. AI może odegrać kluczową rolę w redukcji odpadów poprzez optymalizację zużycia atramentów czy farb drukarskich. Dzięki zaawansowanym algorytmom sztuczna inteligencja jest w stanie analizować procesy druku i proponować bardziej efektywne układy, minimalizując przy tym straty materiałowe. AI może również przewidywać zapotrzebowanie na surowce, co pozwala uniknąć nadprodukcji i zmniejsza ilość odpadów. Dzięki temu firmy mogą nie tylko obniżyć koszty, ale także działać w sposób bardziej zrównoważony. Inteligentne systemy zarządzania produkcją mogą automatycznie dobierać najlepsze parametry druku, co prowadzi do ograniczenia ilości odpadów poprodukcyjnych i obniżenia kosztów operacyjnych. Dzięki zastosowaniu algorytmów uczenia maszynowego możliwe jest również wykrywanie wad w druku na wczesnym etapie, co minimalizuje ilość zmarnowanych materiałów. Kolejnym krokiem w stronę ekologii mogłoby być wsparcie AI w recyklingu materiałów poligraficznych. Inteligentne systemy mogą analizować sposoby ponownego wykorzystania surowców, a także wspierać logistykę dostaw ekologicznych materiałów. Co więcej, AI w przyszłości może dokonywać analizy emisji CO2 generowanej przez procesy poligraficzne i sugerować rozwiązania, które pozwolą na jej redukcję.
Młode talenty w poligrafii
Branża poligraficzna, choć pełna możliwości, często nie jest pierwszym wyborem dla młodych specjalistów. AI może jednak pomóc w zmianie tego postrzegania i uczynić sektor bardziej atrakcyjnym. Pierwsze, co przychodzi na myśl, to przyciągnięcie młodych talentów przez personalizację materiałów rekrutacyjnych za pomocą AI. Dzięki zaawansowanej analizie danych firmy mogą skuteczniej docierać do potencjalnych kandydatów i dostosowywać swoje oferty pracy do ich zainteresowań. Z kolei nowoczesne technologie, takie jak druk 3D czy interaktywne materiały drukowane, mogą przyciągać kreatywne osoby, które lubią nowinki technologiczne. Wprowadzenie automatyzacji do codziennych zadań pozwala młodym profesjonalistom skupić się na twórczych aspektach pracy, zamiast wykonywać monotonne, powtarzalne prace. AI może również wspierać edukację przyszłych specjalistów poprzez tworzenie wirtualnych szkoleń i kursów, które ułatwią naukę zagadnień poligraficznych.
Wyzwania i przyszłość AI w poligrafii
Mimo licznych korzyści wdrożenie AI i ML w branży poligraficznej wiąże się z pewnymi wyzwaniami. Należą do nich m.in. konieczność inwestycji w nowoczesne technologie, przeszkolenie personelu oraz integracja nowych systemów z istniejącymi procesami. Biorąc pod uwagę dynamiczny rozwój tych technologii oraz rosnące oczekiwania rynku, adaptacja AI i ML staje się nieunikniona dla firm chcących utrzymać konkurencyjność. Przyszłość poligrafii z pewnością będzie ściśle związana z dalszym rozwojem i wdrażaniem sztucznej inteligencji, prowadząc do jeszcze większej automatyzacji, personalizacji oraz zrównoważonego rozwoju w branży.
Anna Naruszko
