Na początku lipca wraz z grupą angielskich dziennikarzy gościłem w brytyjskiej centrali firmy Innovia Films, jednego z największych na świecie producentów specjalistycznych folii polipropylenowych BOPP oraz folii celulozowych. Impreza zatytułowana „Wewnątrz Innovia Films” dała uczestnikom rzadką okazję zajrzenia „za kulisy” produkcji nowoczesnych folii opakowaniowych.
Dojazd z Manchesteru do Wigton, sennego miasteczka położonego wśród malowniczych pagórków północnozachodniej Anglii, trwa blisko dwie godziny. To tutaj mieści się centrala firmy, której nazwa wywodzi się od zbitki angielskich słów „innowacje” i „nowości” (w domyśle oferowane przez Innovię) oraz „wartości”.
Innovia Films powstała w 2004 r. w następstwie przejęcia firmy UCB Group przez konsorcjum pod kierownictwem Matthew Manna oraz grupę kapitałową Candover Partners Ltd. Obecnie należą do niej cztery fabryki w Anglii, Belgii, Australii i USA, 15 lokalnych biur sprzedaży i wsparcia technicznego na całym świecie oraz rozległa sieć dystrybutorów sprzedających wyroby firmy do ponad 110 krajów. Innovia, dla której pracuje 1350 osób, jest jednym z czołowych światowych dostawców materiałów dla producentów etykiet, folii zabezpieczających, opakowań laminowanych, folii do owijania kartoników oraz folii nadających się do kompostowania (wytwarzanych z surowców odnawialnych). Roczne obroty firmy przekraczają 400 mln euro, zaś całkowita zdolność produkcyjna wszystkich fabryk sięga 120 tys. ton.
W portfolio Innovia Films znajdują się dobrze znane odbiorcom marki: rodziny folii celulozowych Cellophane i NatureFlex (ta druga po debiucie w 2003 r. zyskała opinię najbardziej fundamentalnego odkrycia w tym sektorze w ostatnim czterdziestoleciu) oraz folie dwuosiowo orientowane BOPP: Propafilm, Propaream, Rayoface i RayoForm. W fabryce w Wigton na oddzielnych liniach odbywa się produkcja obu rodzajów folii. Dziennikarze zaproszeni do udziału w Dniu Otwartym mieli okazję osobiście zobaczyć, jak odbywa się proces ich wytwarzania.
Folie celulozowe
Produkowane obecnie folie celulozowe są dużo doskonalsze od tych sprzed lat, które nie były zgrzewalne, nie stanowiły bariery przed wilgocią, były kiepskiej jakości i miały nierównomierną grubość. Współcześnie ze względu na swoje doskonałe właściwości sytuujące je na pograniczu papieru (wysoka zdolność obróbki maszynowej) i folii z tworzyw sztucznych (świetna przezroczystość i połysk) folie celulozowe są chętnie używane jako materiał opakowaniowy. Charakteryzują się również bardzo dobrą barierowością na przenikanie tlenu i gazów oraz regulowaną dla wilgoci, możliwością metalizacji i barwienia w masie, doskonałymi właściwościami skrętnymi, świetną zgrzewalnością, możliwością zginania oraz odpornością na wysoką temperaturę. W dodatku – dzięki zdolności do biodegradacji i możliwości kompostowania – są przyjazne dla środowiska.
Celofan – inne określenie folii celulozowej – to wyrosły z potrzeby chwili wynalazek Szwajcara Jacquesa E. Brandenbergera z 1908 r. Ten inżynier pracujący w przemyśle włókienniczym zauważył w restauracji kelnera zmieniającego obrus zalany winem przez niezręcznego klienta. Wpadł wówczas na pomysł stworzenia elastycznej folii, która w połączeniu z materiałem uczyniłaby go wodoodpornym. Metodą prób i błędów opracował formułę produkcji przezroczystych arkuszy folii z regenerowanej celulozy. Swój materiał nazwał celofanem, zbitką dwóch greckich słów oznaczających „drzewo” oraz „być widzianym”, wymyśloną dla podkreślenia składu chemicznego produktu, obecności w nim celulozy oraz jego wysokiej przezroczystości. Obecnie wyłączne prawo użytkowania tej nazwy, stanowiącej zastrzeżony znak handlowy, posiada Innovia Films.
Do produkcji folii celulozowych można wykorzystywać rozmaite surowce naturalne bogate w celulozę (m.in. konopie i len), ale najwięcej włókien celulozowych znajdziemy w drewnie i dlatego to właśnie masa celulozowa pochodząca ze ścieru drzewnego jest używana do tego celu. Innovia Films, która na każdym kroku podkreśla swoje zaangażowanie w ochronę środowiska i wierność zasadom zrównoważonego rozwoju, odbiera drewno od dostawców posiadających certyfikat FSC gwarantujący, że nie pochodzi z rabunkowej gospodarki leśnej. Drzewa – bardzo często eukaliptusy, które charakteryzują się dużym przyrostem masy ścieru drzewnego – są pozyskiwane do tego celu ze specjalnych plantacji.
Do produkcji folii celulozowych w Innovia Films – sprzedawanych pod nazwą Cellophane oraz NatureFlex – wykorzystuje się arkusze przypominające wyglądem i fakturą papier czerpany. Specjalna maszyna rozciera je na miazgę i miesza z sodą kaustyczną, w wyniku czego powstaje zawiesina przypominająca owsiankę. Za dalszy fizyczny rozkład celulozy odpowiadają rozmaite związki chemiczne dodawane w procesie; powstały w rezultacie roztwór to wiskoza, czyli zabarwiony na pomarańczowo gęsty płyn, który następnie poddawany jest kilkakrotnemu filtrowaniu w celu zmniejszenia ilości odpadów oraz uzyskania materiału o maksymalnej czystości.
Wiskozę tłoczy się przez płaską szczelinę do wanny odlewniczej, gdzie ulega koagulacji i zamienia się w folię (jeśli przed ekstruzją do wiskozy zostanie dodany jeden z barwników nieorganicznych, otrzymamy folię białą lub kolorową, jednak na ogół wylewana folia jest przezroczysta). Kolejne etapy produkcji to płukanie (oczyszczanie) folii i jej zmiękczanie (plastyfikacja) w celu nadania jej właściwości wymaganych przez klienta.
Gotowa folia jest kondycjonowana, suszona i nawijana na duże role przemysłowe; często jest ona jeszcze powlekana lakierami – w procesie opracowanym i wdrożonym przez Innovia Films – w celu nadania jej termozgrzewalności oraz barierowości względem wilgoci. Folia celulozowa opuszczająca fabrykę zawiera 75 proc. celulozy, 7 proc. wody oraz 18 proc. środka zmiękczającego, który decyduje o jej właściwościach. Jej ogromną zaletą jest kompostowalność, czyli rozkład do nawozu organicznego zachodzący w warunkach odpowiedniej temperatury i wilgotności oraz przy dostępie mikroorganizmów.
Folie NatureFlex, oprócz wszystkich zalet „tradycyjnych” folii celulozowych, posiadają nową warstwę zgrzewalną nadającą się do kompostowania, która zapewnia bardzo szeroki zakres temperatur zgrzewu, a także specjalną powłokę zapewniającą dobrą barierę wobec wilgoci. Zwolennicy ochrony środowiska docenią również fakt, że po wykorzystaniu ulega ona całkowitemu rozpadowi w przydomowym kompostowniku, w ciekach wodnych, ciągach kanalizacyjnych oraz na wysypiskach śmieci.
Folie dwuosiowo orientowane BOPP
Wizyta w części fabryki produkującej folie BOPP była chyba najbardziej spektakularna. W Wigton powstają folie orientowane, tzw. BOPP (Biaxially Oriented Polypropylene), wytwarzane przy użyciu technologii, którą posiada wyłącznie Innovia Films. W odróżnieniu od bardziej rozpowszechnionej metody, polegającej na rozciąganiu uprzednio wytłoczonej masy najpierw w kierunku podłużnym, a następnie poprzecznym, w Wigton stosuje się tzw. technologię rozdmuchu. Oznacza to, że szczelina, przez którą z ekstrudera tłoczy się masę tworzywa, jest okrągła, a ekstruder znajduje się na górze (w rezultacie folia przesuwa się z góry na dół). Widok gigantycznego, wysokiego na kilka pięter „rękawa” z płynnego tworzywa jest imponujący, zwłaszcza że po wdmuchaniu do jego wnętrza powietrza rozciąga się do rozmiarów olbrzymiego balona.
Wykorzystanie technologii rozdmuchu sprawia, że folia jest poddawana procesowi rozciągania w obu kierunkach równocześnie, przy czym parametry rozdmuchu i przyspieszenia przesuwu balona są tak dobrane, by rozciąganie było równomierne (8-krotne) w obu kierunkach. Otrzymana w ten sposób folia posiada właściwości niedostępne dla produktów otrzymywanych przy użyciu konwencjonalnej technologii – ma zrównoważone naprężenia wewnętrzne, większą sztywność i wytrzymałość na rozciąganie, mniejsze wydłużenie przy zerwaniu, a także większą przejrzystość i barierowość.
Dzięki użyciu technologii rozdmuchu możliwe jest nadanie folii właściwości niewielkiej kurczliwości bez przepuszczania jej przez tunel grzewczy (dlatego świetnie nadaje się do pakowania paczek papierosów, nośników audiowizualnych, kosmetyków, farmaceutyków czy cukierków); produkowanie folii o zrównoważonych naprężeniach wewnętrznych (doskonała do produkcji etykiet samoprzylepnych), otrzymywanie folii przezroczystych o doskonałej przejrzystości. Ta technologia jest również wykorzystywana do produkcji unikatowego podłoża polimerowego do produkcji banknotów i papierów wartościowych, które są bardzo wytrzymałe na rozdarcie, nieprzepuszczalne dla wilgoci i nawet 4-5-krotnie trwalsze od tradycyjnych banknotów papierowych (Innovia Films produkuje je jako jedyna na świecie).
Uzupełnieniem spaceru po halach produkcyjnych były odwiedziny w laboratoriach badawczych. Dział badawczo-rozwojowy firmy jest wyposażony w najwyższej jakości aparaturę do opracowywania nowych i kontrolowania już istniejących folii. Współpracuje on na bieżąco z naukowcami i partnerami handlowymi Innovii na całym świecie. Jak podkreślał dyrektor generalny David Beeby, siłę firmy stanowi w głównej mierze wysoko wykwalifikowany zespół pracowników o dużym doświadczeniu i chęci do podejmowania nowych wyzwań.
