W procesie drukowania offsetowego poza farbą bierze udział roztwór zwilżający. I tak jak farba ma za zadanie pokryć miejsca drukujące formy, tak miejsca, które nie powinny drukować, muszą być na formie pokryte roztworem zwilżającym. Jakość roztworu odgrywa ogromną rolę, tym bardziej, że podczas drukowania farba tworzy z wodą emulsję.
Drukowanie bez alkoholu
Ostatnie lata przyniosły wiele nowych rozwiązań w zakresie ograniczenia lub też całkowitego wyeliminowania izopropanolu z roztworów zwilżających i coraz więcej drukarń z powodzeniem drukuje nawet wysokojakościowe prace bez dodatku alkoholu.
Alkohol izopropylowy jest lotnym rozpuszczalnikiem, którego stosowanie w roztworze zwilżającym podczas drukowania przynosi wiele korzyści. Jednak z drugiej strony stałe parowanie powoduje nasycanie powietrza oparami, które są wdychane bezpośrednio przez osoby obsługujące maszynę. Opary te mogą powodować bóle głowy, zaburzenia układu krążenia, wywoływać podrażnienia oczu i dróg oddechowych, wpływać negatywnie na różne organy.
Znaczącym problemem jest także niszczący wpływ izopropanolu na niższą warstwę atmosfery. Fakt ten stał się głównym powodem zaostrzenia norm i przepisów ograniczających stosowanie alkoholu izopropylowego w niektórych krajach, a co za tym idzie emisji jego par do atmosfery.
Aby zredukować lub wyeliminować izopropanol z drukowania, w dodatkach do roztworów zwilżających stosuje się substancje zawierające grupy hydroksylowe w kombinacji ze specjalnymi środkami powlekającymi, tak aby mogły zastąpić działanie alkoholu w zakresie regulacji napięcia powierzchniowego, lepkości środka i właściwości jego przenoszenia.
Ważnym kryterium doboru surowców jest wymóg, aby dodatkowe substancje nie parowały w trakcie drukowania, nie były trujące ani zagrażające zdrowiu człowieka lub środowisku.
Poszczególne środki do redukcji bądź eliminacji alkoholu różnią się składem chemicznym. Stosuje się w nich specyficzne środki
powierzchniowo czynne, odpowiednie kombinacje substancji regulujących napięcie powierzchniowe i komponenty odpowiedzialne za sterowanie zdolnością do emulgowania.
Przestawienie procesu drukowania na druk bez udziału alkoholu może na początku stwarzać pewne problemy. Dlatego też dobrze jest, jeśli redukcja alkoholu izopropylowego następuje stopniowo.
Ponadto należy zadbać o odpowiednie dostosowanie maszyny do zmienionych warunków drukowania.
Optymalne warunki techniczne, jakie powinna spełniać maszyna, to:
– posiadać system stabilnego chłodzenia środka zwilżającego w zakresie 8-I2°C;
– gwarantować chłodzenie zespołu farbowego i rozcieraczy w celu zapewnienia stabilności konsystencji farby drukarskiej, jej ciągliwości i zdolności przyjmowania środka zwilżającego. Zalecana wartość to ok. 28°C;
– posiadać wałki wodne wykonane z hydrofilnych materiałów, gwarantujące równomierne, minimalne przenoszenie środka zwilżającego i nieprzyjmowanie farby, a także nietransportowanie jej drobinek do zespołu wodnego. Zdecydowanie najlepsze zachowanie wykazują wałki ceramiczne, bowiem przenoszą cieńszą i bardziej równomierną warstwę roztworu. W ostatnich czasach opracowano nowe mieszanki gum do oblewania wałków, pozwalające na zdecydowanie lepszy transfer roztworu. Szczególnie narażony na oddziaływanie chemiczne roztworu zwilżającego jest wałek duktorowy, dlatego też jakość gumy powinna być prawidłowo dobrana, zgodnie z zaleceniami producenta dodatków;
– być wyposażona w odpowiedni zespół wodny. Praktyczne doświadczenia dowodzą, że druk bez alkoholu może przysparzać więcej problemów na maszynach ze zintegrowanymi zespołami wodnymi i w tym przypadku właściwszym rozwiązaniem jest ograniczenie ilości izopropanolu, a nie jego całkowita eliminacja.
Ważnym parametrem jest również dokładne wyregulowanie maszyny, szczególnie wałków zwilżających, a także dokładne dozowanie dodatku do roztworu zwilżającego. Zwłaszcza przy starszych instalacjach dozujących mogą się pojawić problemy z dokładnym podawaniem dodatku, głównie w zakresie od 0 do 5 proc.
Zasadnicze dla całego procesu drukowania bez udziału alkoholu jest zapewnienie stabilnej jakości wody wodociągowej stosowanej do przygotowania roztworu zwilżającego. Może być to problematyczne w przypadku poboru wody ze źródeł, które nie zapewniają stałych jej parametrów. Najwłaściwszą metodą gwarantującą taką stabilność jest uzdatnianie wody metodą odwrotnej osmozy.
Należy również uwzględnić zmienione przenoszenie roztworu zwilżającego. Zalecane jest zwiększenie obrotów duktora, nie oznacza to jednak zwiększenia ilości środka na formie drukowej. Wałki wodne na skutek zmienionych warunków przenoszenia muszą obracać się szybciej w celu dostarczenia takiej samej ilości środka.
Istotne jest również, aby drukować na granicy tonowania i nie dostarczać więcej środka zwilżającego niż jest to niezbędne. W krytycznych przypadkach niezbędny może okazać się dodatek nieznacznych ilości alkoholu (3-5 proc).
Problemem, na który trzeba zwrócić uwagę, jest zwiększona skłonność do nadmiernego emulgowania farby. Istnieje w takim przypadku niebezpieczeństwo tonowania, wahań gęstości optycznej lub gromadzenia się farby w zespole zwilżającym. Należy koniecznie stosować farby przeznaczone do drukowania bez alkoholu.
Odmienna dynamika przepływu środka zwilżającego może powodować powstawanie zjawiska tworzenia się delikatnych pasów biegnących w kierunku drukowania, szczególnie na szybkobieżnych maszynach drukujących. Spowodowane jest to nierównomiernym rozdziałem środka zwilżającego na wałkach. W celu uzyskania poprawy należy mocniej dostawić wałki wodne.
Mocno utrudnione jest drukowanie na podłożach o bardzo niskiej wsiąkliwości. Problematyczne może być także drukowanie farbami metalicznymi ze względu na specyfikę pigmentów stosowanych do ich produkcji. cdn.
Artykuł sponsorowany
Fragment książki „Barwy druku. Offset arkuszowy”
Ewa Rajnsz
Alfa-Print Sp. z o.o.
ul. Świętokrzyska 14A
00-050 Warszawa
