Bezpieczne użycie plastyfikatorów w farbach drukarskich
6 gru 2016 14:43
Większoć rozpuszczalnikowych farb fleksograficznych i wklęsłodrukowych przeznaczonych do drukowania opakowań zawiera plastyfikatory. Zwišzki te produkowane syntetycznie występujš w formie płynnej lub wysokolepkociowej i sš dodawane do będšcych w powszechnym użyciu farb do drukowania opakowań (zarówno na bazie nitrocelulozy, jak i poliwinylobutyralu Đ PVB).
Jako dodatki modyfikujšce własnoci żywic głównych plastyfikatory poprawiajš elastycznoć farb przez ich zmiękczenie. Doskonale wpływajš na takie własnoci farby jak odpornoć na zarysowanie, zwiększanie przyczepnoci, szybkie uwalnianie rozpuszczalników, zapobiegajšc jednoczenie zbyt szybkiemu zasychaniu farb na formach drukowych. W przypadku opakowań laminowanych plastyfikatory poprawiajš również siły wišzań laminatów.
Plastyfikatory można podzielić na dwie grupy: plastyfikatory niskoczšsteczkowe (zwane też monomerycznymi) oraz plastyfikatory polimeryczne o wysokiej masie czšsteczkowej.
Plastyfikatory monomeryczne były dotychczas standardem i stosowane sš do dzisiaj. Składajš się one ze stosunkowo małych molekuł zdolnych do migracji (masa czšsteczkowa standardowo 280-400) i nie zawsze wykazujš odpowiedniš stabilnoć w czasie. Ich stosowanie wymaga rozpatrzenia następujšcych kwestii:
a) Niskoczšsteczkowe ftalany i ich toksycznoć dla płodu oraz wpływ na rozrodczoć.
W roku 2002 dwa monomeryczne plastyfikatory DEHP i DBP (ftalany dwubutylu) zostały uznane za toksyczne i sklasyfikowane jako majšce negatywny wpływ na zdolnoci rozrodcze. Znalazły się one na licie wykluczeń Europejskiego Stowarzyszenia Producentów Farb (EuPIA).
Nie znalazł się na tej licie plastyfikator DEHA, który na rynku jest powszechnie używany jako alternatywa dla DEHP i DBP. Wiele lat temu SICPA zaczęła stopniowo wycofywać wspomniane zwišzki, dużo wczeniej niż zostały one oficjalnie zaklasyfikowane jako toksyczne. Również trzeci plastyfikator DBP, wczeniej w powszechnym użyciu, został zaliczony do grupy toksycznych. Jaki czas temu SICPA zaprzestała stosowania również tego zwišzku.
b) Potencjalna migracja do żywnoci.
Migracja polega na przedostawaniu się zwišzków niskoczšsteczkowych z jednego medium do drugiego, np. z zadrukowanej folii do pakowanej żywnoci. Substancje migrujšce mogš przenikać przez folie opakowaniowe do żywnoci lub mogš się osadzać na odwrotnej stronie zadrukowanej wstęgi. Dotyczy to w szczególnoci laminatów niezawierajšcych folii aluminiowej, powlekanych polietylenem kartonów na napoje, folii zadrukowanych powierzchniowo oraz wieczek na kubki. Zanieczyszczenie może wystšpić w przypadku produktów mrożonych, najczęciej jednak pojawia się, gdy folia wraz z zapakowanš żywnociš jest podgrzewana w piekarniku, kuchence mikrofalowej, gotowana lub sterylizowana.
Jeli chodzi o zminimalizowanie ryzyka migracji, to plastyfikator DEHA jest dobrym wyborem. Wynika to z faktu, że ustalony górny limit migracji tego zwišzku wynosi 18 mg na kilogram żywnoci. Stanowi to bezpieczny margines, ponieważ realne wartoci migracji uzyskiwane w praktyce sš dużo niższe. Większe ryzyko migracji stwarza wiele innych plastyfikatorów niskoczšsteczkowych takich jak ftalany czy fosforany, dla których te limity sš dużo niższe. Przykładowo dla plastyfikatora dwufenylo-2-etylohexylofosforanu górny limit wynosi tylko 2,4 mg.
c) Duża lotnoć przy wysokich temperaturach
Mimo że w temperaturze pokojowej i w temperaturach panujšcych w tunelach suszšcych maszyn drukujšcych plastyfikatory monomeryczne nie sš lotne, to w temperaturach powyżej 120ĄC mała ich częć wyparowuje, co przy pewnych aplikacjach może stanowić problem. W tunelach suszšcych maszyn do zadruku aluminium opary plastyfikatorów monomerycznych mogš osadzać się (kondensować) na chłodniejszych częciach tunelu suszšcego. Również w przypadku wysoko wydajnych szybkich maszyn pakujšcych, gdzie stosuje się wysokie temperatury zgrzewania (np. 250ĄC), mogš powstawać niepożšdane opary. Efekt ten może także wystšpić w przypadku plastyfikatora DEHA.
Farby SICPA Đ technicznie zaawansowane rozwišzania z zachowaniem wymaganych standardów bezpieczeństwa
Do opakowań żywnoci i dla przemysłu farmaceutycznego SICPA za odpowiednie rozwišzanie uznaje plastyfikatory polimeryczne. Polimery te składajš się z relatywnie dużych molekuł (masa czšsteczkowa nie niższa niż 1000, zazwyczaj nawet pomiędzy 10 000 a 15 000), które nie posiadajš wspomnianych wad plastyfikatorów monomerycznych.
W przypadku produkowanej przez firmę SICPA rodziny farb Access (żywica NC) i Focus (żywica PVB) wymienione wczeniej toksyczne plastyfikatory nie sš stosowane. Dotyczy to w szczególnoci takich serii jak Access Lam Đ do laminacji, Access Film Đ zadruk powierzchniowy folii z tworzyw sztucznych i Access Foil Đ do zadruku folii aluminiowej. Jak zapewnia producent, farby te charakteryzujš się nie tylko dobrš drukownociš, ale również posiadajš wysokie odpornoci na zarysowanie, na wodę i zapewniajš dobre siły połšczeń laminatu. Sš jednoczenie bezpieczne pod względem migracji czšsteczek do opakowanego produktu. Także inne dodatki stosowane do produkcji wspomnianych serii farb zostały wyselekcjonowane pod kštem ograniczenia do minimum niepożšdanej migracji oraz negatywnego wpływu na smak czy zapach pakowanych produktów. Przykładowo stosowane sš tylko promotory adhezji niewydzielajšce acetyloacetonu.
Artykuł dostarczony przez firmę SICPA Polska