Z rozmów przeprowadzonych przez PoligrafikĘ z przedstawicielami organizacji branżowych wynika, że jeden temat szczególnie spędza poligrafom sen z powiek: szkolnictwo.
Poziom redniego pozostawia wiele do życzenia Đ co do tego wszyscy sš zgodni. Postanowilimy zatem sprawdzić, jakie możliwoci zgłębiania wiedzy w szkołach wyższych majš le, zdaniem branży, przygotowani do zawodu absolwenci szkół rednich.
Łód akredytowana
Obecnie papiernictwo i poligrafię na Politechnice Łódzkiej studiuje około 400 osób (liczba ta obejmuje studentów wszystkich lat, kształcšcych się w dwóch profilach: mechanicznym i technologicznym, obejmujšcych: celulozownictwo, papiernictwo, przetwórstwo papiernicze oraz poligrafię). W 2005 roku na I rok studiów na kierunku Papiernictwo i Poligrafia przyjęto po 60 osób na Wydziały Mechaniczny i Chemiczny.
W 2003 roku mury Politechniki Łódzkiej opucili pierwsi absolwenci kierunku Papiernictwo i Poligrafia (40 osób). W większoci podjęli oni pracę zgodnie z wykształceniem. Jak powiedziała prof. Barbara Surma-lusarska, dyrektor Instytutu Papiernictwa i Poligrafii PŁ w wywiadzie opublikowanym w nrze 2/2005 Poligrafiki: Od czasu akcesu Polski do Unii wzrosło zainteresowanie studentami oraz absolwentami kierunku Papiernictwo i Poligrafia również za granicš. Program kształcenia na tym kierunku został opracowany w systemie punktowym ECTS (European Credit Transfer System), co umożliwia studentom odbywanie częci studiów w uczelniach zagranicznych. W zakresie dydaktyki Instytut nawišzał współpracę m.in. z: Ukraińskš Akademiš Drukarstwa, Politechnikš w Grenoble, Uniwersytetem Technologicznym w Helsinkach, Uniwersytetem Technicznym w Darmstadt, a także z Holenderskim Centrum Papieru i Tektury. W roku akademickim 2004/2005 pod kierunkiem nauczycieli akademickich z naszego Instytutu rozpoczęto realizację prac dyplomowych i doktorskich w przemyle i jednostkach naukowych w Holandii. W stosunku do warszawskiego Instytutu Poligrafii program studiów na Politechnice Łódzkiej obejmuje więcej przedmiotów z zakresu celulozownictwa, papiernictwa i przetwórstwa papierniczego. Współpraca między obydwoma instytutami opiera się przede wszystkim na kontaktach osobistych i opiniowaniu programów studiów. Obydwie jednostki wspólnie przygotowały też szeroko uzasadnione wystšpienie do Ministra Nauki i Informatyzacji w sprawie wprowadzenia Papiernictwa i Poligrafii do spisu dyscyplin naukowych (w zakresie inżynierii materiałowej).
Kadra naukowo-dydaktyczna Instytutu Papiernictwa i Poligrafii to obecnie 8 profesorów, 13 adiunktów i 1 starszy wykładowca; sš to specjalici z wykształceniem w zakresie papiernictwa i poligrafii. Kadra ta prawie w całoci rekrutuje się z absolwentów Politechniki Łódzkiej, którzy swojš karierę zawodowš zwišzali z tš uczelniš. Jednego profesora oraz jednego adiunkta Instytut pozyskał z Akademii Drukarstwa we Lwowie. W Polsce brakuje samodzielnych pracowników nauki w zakresie poligrafii, co od wielu lat utrudnia rozwój kadry w tej dziedzinie. Nadzieję na poprawę sytuacji Instytut wišże z wykonywanymi przez naszych nauczycieli akademickich pracami habilitacyjnymi w obszarze poligrafii oraz pracami doktorskimi, podjętymi przez studentów studiów doktoranckich Đ mówi Barbara Surma-lusarska. Mimo to Państwowa Komisja Akredytacyjna doceniła wysoki poziom kształcenia i fachowš kadrę. Kierunek Papiernictwo i Poligrafia na Politechnice Łódzkiej może się pochwalić uzyskaniem najwyższej możliwej akredytacji Đ na 5 lat.
Co nowego w łódzkim Instytucie? Jak informuje Marek Kryczka, z-ca dyrektora Instytutu ds. kształcenia, rozpoczęto prace nad zmianš programów nauczania, zmierzajšce do przejcia na dwustopniowy system nauczania (studia inżyniersko-magisterskie), stosownie do wymagań ustawy z dn. 27 lipca 2005 r. ăPrawo o szkolnictwie wyższymÓ. Dwustopniowy system kształcenia w PŁ uruchomiony zostanie w 2006 lub 2007 roku.
11 marca 2005 r. Instytut zorganizował konferencję ă30 lat poligrafii w Politechnice ŁódzkiejÓ. W częci merytorycznej zaprezentowano referaty, wygłoszone przez absolwentów Instytutu, obecnie pracowników firm zwišzanych z przemysłem poligraficznym. Zorganizowano również pięć seminariów poligraficznych dla studentów i pracowników przemysłu poligraficznego makroregionu łódzkiego.
Uczelnia nie zamierza także próżnować w 2006 roku: na dzień 26 wrzenia zaplanowano uroczyste obchody jubileuszu 60-lecia kształcenia papierników w Politechnice Łódzkiej, w połšczeniu z cyklicznš konferencjš INPAP 2006 ăNowoczesne technologie i maszyny w papiernictwie, przetwórstwie papierniczym i poligrafiiÓ. Konferencja ta odbędzie się w dniach 27-29 wrzenia. W zwišzku z uzyskaniem przez Fundację Rozwoju Kadr Poligraficznych (której Instytut jest jednym z członków-założycieli) statusu Organizacji Pożytku Publicznego można wspierać Instytut poprzez przekazanie 1% z podatku na rzecz tej Fundacji.
ÉA Warszawa na zakręcie
Ubiegły rok nie był za to łatwy dla warszawskiego Instytutu Poligrafii. W zwišzku z tym poprosilimy o rozmowę dr Ewę Mudrak, dyrektor IPPW.
Instytut Poligrafii Politechniki Warszawskiej nie otrzymał akredytacji Państwowej Komisji Akredytacyjnej i od 2004 roku rekrutowano studentów wyłšcznie na studia inżynierskie. Dlaczego?
Chciałabym wszystkich uspokoić, że nie ma żadnej decyzji o zawieszeniu kierunku studiów Papiernictwo i Poligrafia w Instytucie Poligrafii PW. Przewodniczšcy Państwowej Komisji Akredytacyjnej w oficjalnym pimie do Jego Magnificencji Rektora stwierdził, że akredytacja została przeprowadzona za wczenie Đ nabór na kierunek Papiernictwo i Poligrafia prowadzony jest od 2002 roku i do chwili przeprowadzenia akredytacji kierunek ten nie posiadał swoich absolwentów. Dlatego nie może być mowy o nieuzyskaniu akredytacji (można to sprawdzić na stronie internetowej Ministerstwa Edukacji). Minimum kadrowe dla realizacji unikatowego kierunku studiów, jakim jest Papiernictwo i Poligrafia, na etapie studiów magisterskich wymaga zatrudnienia pięciu samodzielnych pracowników naukowych (co najmniej doktorów habilitowanych), dla których podstawowym miejscem pracy jest uczelnia prowadzšca dany kierunek studiów. Do minimum kadrowego wlicza się również pracownika Đ cudzoziemca zatrudnionego na pełnym etacie i posiadajšcego tytuł doktora nauk technicznych (ten warunek jest w Instytucie spełniony). Dlatego dla nas wszystkich niezrozumiała była decyzja Rady Wydziału Geodezji i Kartografii o zawieszeniu naboru na studia elastyczne dzienne, a jeszcze bardziej na studia zaoczne inżynierskie. Dzięki podjętym działaniom nabór na studia zaoczne został decyzjš rektora PW przywrócony. W roku, w którym mury Instytutu Poligrafii opuszczš pierwsi absolwenci kierunku Papiernictwo i Poligrafia, zostanie wyznaczony termin nowej oceny tego kierunku kształcenia.
Jakie sš szanse, że do przyszłego roku uda się Pani pozyskać wymaganš kadrę?
Ostrożnie oceniam je na ponad 80%. Obecnie w Instytucie Poligrafii zatrudnionych jest 6 profesorów, w tym dwóch na pół etatu oraz pracownik Đ ăobcokrajowiecÓ z tytułem doktora, zaliczany do minimum kadrowego dla danego kierunku kształcenia. W roku 2006 przewidziana jest obrona dwóch prac habilitacyjnych w Ukraińskiej Akademii Drukarstwa we Lwowie. Dodatkowo istniejš duże szanse na zmianę formy zatrudnienia dwóch profesorów, dla których Instytut będzie podstawowym miejscem pracy. Istnieje również możliwoć realizacji i obrony prac habilitacyjnych na Wydziale Inżynierii Produkcji, na którym jestemy jednym z pięciu instytutów wydziałowych.
A jeżeli się nie uda?
To mamy propozycję ukończenia magisterskich studiów drugiego stopnia na Wydziale Inżynierii Produkcji, na kierunkach: Zarzšdzanie oraz Technologia Procesów Poligraficznych. Takš propozycję rozwišzania problemu przedstawił dziekan WIP, prof. dr hab. Krzysztof Santarek. Mylę, że tego rodzaju rozwišzanie stwarza szansę pozyskania dodatkowego potencjału naukowego i badawczego oraz kontynuacji kształcenia na studiach magisterskich.
Na Wydziale Inżynierii Produkcji? Do niedawna Instytut podlegał Wydziałowi Geodezji i Kartografii.
Zmiana wydziału, zgodnie z decyzjš Senatu Politechniki Warszawskiej, miała miejsce we wrzeniu 2005 roku. Od wrzenia Instytut Poligrafii wszedł w struktury nowego wydziału, a od padziernika 2005 na Wydział Inżynierii Produkcji przeniesiony został kierunek kształcenia Papiernictwo i Poligrafia, przy zachowaniu wszystkich dotychczasowych form studiów. Na Wydziale Geodezji i Kartografii pozostała jeszcze częć studentów, którzy studiowali na kierunku Geodezja i Kartografia, specjalnoć: Poligrafia. Muszę przyznać, że jestem bardzo mile zaskoczona ciepłym przyjęciem Instytutu na nowym wydziale i zaangażowaniem władz Wydziału Inżynierii Produkcji w rozwišzywanie problemów, z którymi się obecnie borykamy. Z tego względu, pomimo sentymentu, jakim darzę nasz poprzedni wydział Đ Geodezję i Kartografię Đ jestem z tej zmiany zadowolona. Chciałabym przy okazji wyjanić, że to nie Instytut zabiegał o zmianę wydziału. Decyzję o wyłšczeniu Instytutu Poligrafii ze struktur Wydziału Geodezji i Kartografii przegłosowała Rada Wydziału GiK, podajšc za powód utworzenie na GiK nowego kierunku studiów: Gospodarka Przestrzenna.
Rozumiem, że za wczenie jeszcze mówić o ewentualnych zmianach w programie dydaktycznym?
Raczej tak, choć dotyczy to głównie ewentualnych zmian programowych uwzględniajšcych studia drugiego stopnia (magisterskie) na nowych kierunkach dyplomowania. Musimy już te programy powoli przygotowywać, a prace realizowane sš przez specjalnš komisję programowš. Ani się obejrzymy, jak obecny drugi rok będzie wybierał tematy prac inżynierskich, a w konsekwencji podejmował decyzję o kontynuacji studiów na poziomie magisterskim.
Na jakie zagadnienia z dziedziny poligrafii kładzie największy nacisk obecny program dydaktyczny?
Trudno w sposób jednoznaczny okrelić zagadnienia z dziedziny poligrafii, które dominujš w programie studiów. Obecne programy kształcenia na kierunku Papiernictwo i Poligrafia uwzględniajš między innymi takie przedmioty jak: multimedia (bioršc pod uwagę rosnšce znaczenie mediów elektronicznych), automatyzacja i komputeryzacja procesów papierniczych i poligraficznych, metrologia, maszyny cyfrowych technik drukowania, programowanie procesów: reprodukcji poligraficznej, drukowania, opraw i opakowań.
Czy ma Pani odzew z rynku, na ile obowišzujšcy dotychczas program kształcenia odpowiada jego potrzebom?
Nieustannie staramy się go dostosowywać do potrzeb rynku poligraficznego. Wszelkiego rodzaju uwagi ze strony branży poligraficznej brane sš przez nas pod uwagę. Wskazówki w zakresie modyfikacji programów studiów stanowiš tylko częć współpracy pomiędzy przemysłem a Instytutem. Cenna jest również inicjatywa, którš wykazujš firmy branży poligraficznej w zakresie szkoleń dla studentów; np. Heidelberg Polska co roku organizuje wyjazd dla ok. dwudziestu studentów Instytutu do Print Media Academy w Heidelbergu, umożliwiajšc im tym samym zapoznanie się z najnowoczeniejszymi technologiami. Należy też wspomnieć o cennej inicjatywie firmy Winkowski, która co roku jest fundatorem stypendium w Stanach Zjednoczonych dla dwóch najlepszych studentów uczelni kształcšcych z zakresu poligrafii. Duże zaangażowanie w realizację procesu dydaktycznego wykazujš takie firmy jak: Agfa, Michael Huber, Grafikus, Reprograf, Oc, ACC HSH Group, Scorpio, Mercor, Digiprint, Wydawnictwo Bauer, Arctic Paper, Ecco-Papier oraz wiele, wiele innych firm i zakładów poligraficznych, które nie tylko przez prowadzenie seminariów i szkoleń, ale również przez przekazywanie Instytutowi Poligrafii sprzętu i oprogramowania wykorzystywanego w czasie realizacji zajęć, sponsorowanie wyjazdów zagranicznych, możliwoci dokładnego zapoznania się naszych studentów z przebiegiem procesów produkcyjnych w drukarniach krajowych wspierajš naszš uczelnię. Wszystkim jestemy bardzo wdzięczni. Również sami studenci tworzš stowarzyszenia, koła naukowe i chętnie garnš się do wiedzy. Zwłaszcza stowarzyszenie studentów Instytutu Poligrafii ăCMYKÓ wykazuje dużš operatywnoć w angażowaniu firm, także spoza branży, we wspieranie swojej działalnoci, nawet tej, która nie jest cile zwišzana z problematykš poligraficznš. O Stowarzyszeniu Absolwentów Instytutu Poligrafii SAIP chyba nie muszę wspominać, bo jego aktywnoć widoczna jest w prasie fachowej.
Dowodem na to, że nasi studenci i absolwenci sš cenieni na rynku pracy, jest przepełniona propozycjami pracy tablica ogłoszeń. Zdecydowana większoć naszych absolwentów podejmuje pracę w zawodzie bšd branżach pokrewnych.
Jesieniš ubiegłego roku otrzymalimy pismo od studentów III i IV roku z informacjš, że nie będš oni mieli możliwoci kontynuacji w IP jednolitych studiów magisterskich, na które zostali przyjęci, lecz mogš jedynie uzyskać tytuł inżyniera. Studia magisterskie mieliby kontynuować na Wydziale Inżynierii Produkcji, na bliżej nieokrelonych kierunkach. Czy ta sytuacja już się wyjaniła?
Tak. Obecni studenci III i IV roku zostali przyjęci w momencie zdawania egzaminów wstępnych na uczelnię na studia dzienne magisterskie o kierunku Papiernictwo i Poligrafia i ukończš jednolite, pięcioletnie studia magisterskie. Studenci I i II roku kształcš się już w systemie trzystopniowym (studia inżynierskie, magisterskie i doktoranckie). Po obronie pracy inżynierskiej w IP oraz przy zasileniu jego kadry pracownikami samodzielnymi będš mieli możliwoć kontynuacji nauki na studiach magisterskich w Instytucie. W przypadku niespełnienia stawianych przez Ministerstwo Edukacji wymagań dotyczšcych minimum kadrowego, będš mogli kontynuować studia magisterskie na wybranych kierunkach Wydziału Inżynierii Produkcji.
Dziękuję za rozmowę.
Rozmawiała Anna Naruszko