Ponieważ farba jest podstawą każdego druku, to właściwości farb muszą być dostosowane do wymagań stawianych przez technikę drukowania offsetowego, tak aby zapewnić ich właściwe przenoszenie poprzez formę drukową na podłoże.
Właściwe postrzeganie barw przez człowieka uzależnione jest od kilku parametrów:
– rodzaju i intensywności źródła światła (farby zmieniają się pod wpływem odmiennych charakterystyk światła dziennego, żarówki, świetlówki),
– warunków zewnętrznych i podłoża,
– bezpośredniego otoczenia barwy,
– rozmiaru obszaru barwnego,
– zmęczenia wzroku oceniającego,
– indywidualnych różnic osób oceniających barwę.
Żadne źródło światła (nawet słońce) nie ma identycznej intensywności promieniowania każdej długości fali. Podział energii promieniowania jest zawsze zróżnicowany i można go odczytać na podstawie widma emisji.
Poszczególne źródła światła emitują fale innego rodzaju, o innym składzie i innym podziale energii spektralnej.
Światło dzienne ma rozkład spektralny promieniowania mniej więcej równomierny z maksymalnym punktem w części niebieskiej. Natomiast światło żarówki posiada największą intensywność w zakresie barwy czerwonej.
Świetlówki posiadają podział promieniowania bardzo nieregularny.
Do oceny próbek druku dobrze jest stosować odpowiednie, znormalizowane oświetlenie. Zalecane są następujące źródła światła:
– D65 o temp. barwy 6500°K (emituje tzw. światło dzienne północy),
– D50 o temp. barwy 5000°K (emituje tzw. światło dzienne zgodnie z normą ISO 36664, najczęściej stosowane w poligrafii),
– A o temp. barwy 2800°K (typowe światło żarówki, tzw. światło wieczorne).
Pomiary barwy
Aby móc barwę mierzyć, należy oprzeć się na systemie opisu przestrzeni barwnej. Istnieje kilka modeli, ale najczęściej stosowanym jest CIELAB.
W systemie tym każdą barwę można opisać jednoznacznie w sposób numeryczny za pomocą jej położenia względem trzech współrzędnych.
Wygląd i kształt przestrzeni barwnej wg systemu CIELAB można sobie w uproszczeniu wyobrazić jako 100-piętrowy budynek, w którego centrum znajduje się studzien-
ka świetlika, wyobrażająca skalę szarości.
Maksymalna jasność panuje na setnym piętrze i wynosi L*= 100. Całkowita ciemność L*= 0 jest na parterze. Między nimi znajdują się wszystkie neutralne stopnie szarości skali czarno-białej. Na każdym piętrze, przedstawionym w kształcie koła, obowiązuje ta sama zasada – wraz ze wzrostem odległości od środka rośnie intensywność barwy. System CIELAB do pojęcia intensywności barwy używa określenia C*. Całkowity obwód naszego przykładowego budynku to jednocześnie całe koło barw.
Miejsce każdej barwy w systemie CIELAB określają następujące wielkości:
– oś barwy czerwono-zielona a*,
– prostopadła do niej oś żółto-niebieska b*,
– oś jasności L* (skala szarości od 0 do 100),
– intensywność, nasycenie C*. Im większa jest odległość od osi szarości L*, tym kolory są bardziej intensywne i barwne,
– odcień barwy H* (0-360°). Zdefiniowany jako kąt nachylenia w stosunku do dodatniej osi a*. H = 0 odpowiada osi a*, czyli magencie.
W systemie CIELAB można wyznaczyć różnice pomiędzy odcieniami poszczególnych barw. Stosuje się w tym celu oznaczenie ∆ (delta), które oznacza odległość pomiędzy mierzonym punktem barwnym a jego idealną lokalizacją w przestrzeni barwnej, jako:
– różnicę jasności (∆L*), przy czym dodatnie wartości oznaczają próbki jaśniejsze, a ujemne ciemniejsze,
– różnicę intensywności (∆C*), gdzie wartości dodatnie świadczą o większym nasyceniu barwą, a ujemne o niższym,
– różnicę odcienia (∆H*),
– ∆E dla ogólnej różnicy barw, jednak bez określenia kierunku pochodzenia różnic.
Ponieważ odstępy między barwami nie są równomierne, w systemie CIELAB stosuje się skalę odchyłek, pozwalającą dokonać interpretacji różnic. cdn.
Ewa Rajnsz
Artykuł sponsorowany
Alfa-Print Sp. z o.o.
ul. Świętokrzyska 14A
00-050 Warszawa
