Wydawało się w ciągu ostatniej dekady, że w Europie rola prasy jako najważniejszego z mediów informacyjnych systematycznie maleje, że traci ona na znaczeniu, szczególnie na rzecz telewizji. Powodem tego miał być zastój w inwestycjach drukarskich w rozwiniętych krajach zachodniej Europy. Jednak od kilku lat w działaniach wielkich wydawców posiadających własne drukarnie zachodzą widoczne zmiany dotyczące ich modernizacji i rozbudowy, również w naszym kraju.
Wydawcy prasowi nie publikują jednak wyłącznie gazet czy czasopism, ale również książki. Istnieje specyficzna więź pomiędzy wydawcami i drukarzami od czasów, kiedy tradycyjnie wydawcą i drukarzem była ta sama osoba. Miesięcznik „Press” poświęcony mediom, reklamie i PR publikuje również od czasu do czasu materiały z dziedziny poligrafii nie przypadkiem!
W Polsce prasę wydają firmy zgrupowane w samorządowo-gospodarczej Izbie Wydawców Prasy, która jest członkiem Krajowej Izby Gospodarczej. Wydawałoby się oczywiste, że problematyką produkcji książek zajmuje się całkowicie Polska Izba Książki. Tak jednak nie jest. Książki wydawane są masowo przez małe czy średnie firmy. Wydają je też wielcy wydawcy prasowi, często w milionowych nakładach. Nie są oni jednak członkami Polskiej Izby Książki Podobna sytuacja istnieje też na styku pomiędzy wydawcami i drukarzami. Wielcy wydawcy prasowi, członkowie Izby Wydawców Prasy mają swoje własne drukarnie, które jednak nie posiadają własnej osobowości prawnej i nie są członkami Polskiej Izby Druku.
Nie wszyscy wielcy wydawcy prasowi na polskim rynku posiadają własne drukarnie, korzystają więc z samodzielnych, usługowych drukarń. Wynika to z faktu stosowania w produkcji prasowej dwóch różnych technik: offsetowej oraz wklęsłodrukowej. Jest to istotne w produkcji gazet, których drukowanie wymaga określonej konstrukcji maszyn, oraz czasopism wydawanych periodycznie, które są drukowane na maszynach o zupełnie innej konstrukcji. Wydawcy masowych nakładów periodyków z wielobarwnymi ilustracjami wybierają technikę wklęsłodrukową. Gazeta, chociaż również coraz bardziej kolorowa, drukowana jest techniką offsetową. Tak więc wydawcy prasowi, pomimo że mają własne drukarnie, chętnie współpracują z drukarniami usługowymi, szczególnie z dużymi, dysponującymi nowoczesną techniką. Dotyczy to szczególnie drukowania czasopism o dużej objętości, wymagających końcowej obróbki introligatorskiej.
Produkcja prasowa w Polsce to ogromny segment w branży wydawniczej i poligraficznej. Można powiedzieć, iż właśnie prasa oraz nowoczesne opakowania „wymusiły” modernizację polskiej poligrafii.
Wejście Polski do Unii Europejskiej, wielkość naszego kraju (prawie 40 mln mieszkańców), a więc i naszego rynku oraz dobrze przygotowane kadry wydawniczo-dziennikarskie i poligraficzne zachęciły koncerny wydawnicze Europy Zachodniej, szczególnie niemieckie, do znacznego poszerzenia swej działalności na polskim rynku.
I tak Axel Springer wprowadził w rekordowo krótkim czasie (kilkunastu miesięcy) aż dwa tytuły codziennych gazet o zasięgu ogólnokrajowym. Oprócz gazet codziennych koncern ten wprowadza też polskie wydania periodyków amerykańskich takich jak „Newsweek” czy ostatnio „Forbes”. Z kolei Bauer, prowadzący rozległą działalność na terenie wielu państw europejskich, w żadnym nie osiągnął tak dobrych rezultatów jak w Polsce. Na wydawanych w Niemczech około 50 tytułów periodyków tylko o kilka mniej wydaje w Polsce! W innych krajach – od kilku do kilkunastu tytułów. Dlatego buduje w naszym kraju kolejną, drugą już drukarnię.
Jeżeli uwzględnimy fakt, iż równolegle z działalnością w produkcji prasowej te same koncerny niemieckie, norweskie, szwajcarskie czy francuskie działają też w produkcji książkowej – zaangażowanie kapitałowe zachodnioeuropejskich firm w Polsce jest dla nich niewątpliwie bardzo korzystne. Nie ulega jednak wątpliwości, że z tej współpracy korzyści ma też polski partner.
Aktywna działalność kapitału zachodnioeuropejskiego w branżach medialnych naszego kraju znalazła oddźwięk za oceanem, w USA. Bezpośrednio dotyczy to poligrafii, pośrednio jednak sektora wydawniczego. Dwie największe drukarnie w Polsce działają przy udziale tego kapitału. Jedna to 100% spółka największego drukarza w świecie, druga wspiera największego polskiego drukarza wkładem kapitałowym bliskim 50%. W obydwu tych drukarniach poważny udział ma produkcja eksportowa, prasowa, co świadczy o jej wysokiej jakości.
Jak ważna jest działalność prasowa w Polsce, świadczyć może fakt, iż jubileusz 15-lecia jednego z największych tytułów prasowych w Polsce – „Gazety Wyborczej” połączony był z kongresem Międzynarodowego Instytutu Prasy (IPI). W tym zgromadzeniu uczestniczyli polski prezydent oraz premier naszego rządu, odpowiadając na pytania uczestników obrad z różnych kontynentów.
Współpraca międzynarodowa opiera się nie tylko na polityce, lecz przede wszystkim na gospodarce. Dlatego zagraniczne koncerny i firmy działające z sukcesem na polskim rynku powinny sobie cenić współpracę z krajowymi organizacjami samorządowo-gospodarczymi oraz stowarzyszeniami branżowymi. Większość z nich współdziała od dawna, są jednak i takie, które nie dostrzegają takiej potrzeby znakomicie prowadzi tę działalność ze strony polskiej Izba Wydawców Prasy, której członkowie są we władzach międzynarodowych organizacji branżowych. Jest to przykład do wykorzystania przez inne polskie izby branżowe oraz Sekcję Poligrafów SIMP.
Apolinary Brodecki
