Jak wskazujš dane najnowszego Raportu COBRO pt. ăRynek opakowań w Polsce 2000-2005Ó, opracowanego w wersji polskiej i angielskiej, szybki rozwój przemysłu i rynku opakowań w Polsce w latach 90., jak również postęp technologiczny, pozwoliły na zmniejszenie różnic w strukturze tego rynku oraz jakoci krajowych materiałów opakowaniowych i opakowań w porównaniu ze standardami zachodnioeuropejskimi i wiatowymi.
Branża opakowań w Polsce stanowi około 2% Produktu Krajowego Brutto (PKB), osišgajšc przeciętny poziom w przedziale 1,5-2,5% udziałów rejestrowanych w poszczególnych krajach w wiecie.
Struktura krajowego rynku opakowań
W ostatnich latach obserwuje się zmniejszenie różnic w strukturze krajowego rynku opakowań w porównaniu z zachodnioeuropejskim i wiatowym, jak również znacznš poprawę jakoci wytwarzanych w Polsce materiałów opakowaniowych i opakowań.
Szacowane przez COBRO zużycie opakowań w 2000 r. wynosiło w Polsce około 13 mld PLN, w Europie Zachodniej 572 mld PLN, a w wiecie Đ 2078 mld PLN.
Najwyższy udział w rynku opakowań zarówno w Polsce, jak i Europie i w wiecie majš opakowania z papieru i tektury, tj. odpowiednio: 49, 43 i 34%
Udział opakowań z tworzyw sztucznych osišgnšł w Polsce taki sam poziom jak w Europie Zachodniej, tj. 29% i jest o 1% mniejszy niż w wiecie.
Udział opakowań szklanych wynosi 11% i jest o 2% wyższy niż w Europie Zachodniej oraz o 5% wyższy niż wiatowy.
Znacznie niższy natomiast jest udział opakowań metalowych, który wynosi w Polsce 9%, natomiast w Europie Zachodniej 15%, a w wiecie Đ 25%.
Zużycie opakowań w Polsce i w wiecie
Zużycie opakowań w Polsce, wynoszšce w 2000 roku około 13 mld PLN, przewyższa produkcję o około 1 mld PLN. W ujęciu ilociowym zużycie opakowań jest niższe od produkcji o około 30 000 ton i wynosi 2,62 mln ton.
Produkcja krajowa nie pokrywa zapotrzebowania na opakowania z papieru i tektury oraz tworzyw sztucznych (rys. 1). Asortymenty te stanowiš głównš pozycję w imporcie opakowań.
Udział importu w ogólnym zużyciu opakowań w 1997 r.* wynosił około 13%. Opakowania z papieru i tektury oraz opakowania z tworzyw sztucznych stanowiły łšcznie około 72% importowanych opakowań.
Udział eksportu w ogólnej produkcji opakowań w 1997 r. wynosił około 10%. Największy udział w eksporcie miały opakowania szklane (około 65%).
Rozwój produkcji opakowań w Polsce w ostatnich latach, jak również poprawa ich jakoci wpływajš na zmniejszenie importu oraz wzrost eksportu krajowych opakowań.
Zużycie opakowań w Polsce w przeliczeniu na 1 mieszkańca, wynoszšce w 1999 r. około 80 USD (327 PLN), było ponad 4 razy niższe niż w Europie Zachodniej i ponad 6 razy niższe niż w Ameryce Płn.
Bioršc pod uwagę poszczególne sektory opakowań, przeciętny Polak zużywa najwięcej opakowań z papieru i tektury (w ujęciu ilociowym i wartociowym) oraz tworzyw sztucznych w ujęciu wartociowym, a opakowań szklanych w ujęciu ilociowym.
Zużycie opakowań w Polsce w poszczególnych sektorach w 2000 r. w przeliczeniu na 1 mieszkańca było następujšce:
| w PLN | w kg
|
Opakowania z papieru i tektury | 167 | 25
|
Opakowania z tworzyw sztucznych i laminatów | 100 | 13
|
Opakowania szklane | 36 | 23
|
Opakowania metalowe | 29 | 4
|
Opakowania drewniane | 2,5 | 3
|
Ogółem: | 335 PLN | 68 kg |
Tendencje rozwoju rynku opakowań w Polsce do 2005 r.
Zgodnie z szacunkami COBRO zużycie opakowań w Polsce w najbliższych latach będzie rosło o około 5-6% rocznie w ujęciu ilociowym i 13 % w ujęciu wartociowym.
Przewiduje się, że w latach 2000-2005 ogółem zużycie opakowań wzronie o około 88 % (w ujęciu wartociowym). Szacowane wskaniki wzrostu zużycia poszczególnych asortymentów opakowań w okresie 2000 Đ 2005 podano w tabeli obok.
Najwyższy wzrost zużycia przewidywany jest dla branży opakowań z tworzyw sztucznych i laminatów, tj. o około 99%.
Ponad 66% wzronie zużycie opakowań z papieru i tektury oraz opakowań metalowych.
Zużycie opakowań szklanych ogółem wzronie o około 41%, a drewnianych o około 24%.
W analizowanym okresie zmieni się także struktura procentowa zużycia opakowań (rys. 2):
Ľ udział opakowań z papieru i tektury wzronie o około 2,5%,
Ľ udział opakowań z tworzyw sztucznych i laminatów wzronie o około 2%,
Ľ udział opakowań szklanych i metalowych zmniejszy się Đ opakowań szklanych o około 3%, opakowań metalowych o około 0,5%.
Przyjrzyjmy się bliżej strukturze opakowań z tworzyw sztucznych i laminatów oraz papieru i tektury, których produkcja (zadrukowywanie) stanowi jeden z istotnych segmentów rynku poligraficznego.
Opakowania z tworzyw sztucznych i laminatów
W branży opakowań z tworzyw sztucznych najwyższy udział w zużyciu (w ujęciu wartociowym) majš:
Ľ pudełka z tworzyw sztucznych (23%),
Ľ pudełka tekturowe laminowane (15%) (łšcznie z laminatami wykonanymi z tektury, tworzyw sztucznych i folii Al stosowane w procesie formowania, napełniania i zamykania opakowań),
Ľ torebki i opakowania termoformowane z laminatów (13%),
Ľ butelki PET (12%).
Przewiduje się, że w najbliższych latach nastšpi szybki wzrost zapotrzebowania na wszystkie prawie opakowania z folii poliolefinowych (w okresie od 2000 do 2005 r. Đ o ponad 100%): torebki, opakowania termoformowane, worki oraz owinięcia z folii rozcišgliwej, jak również opakowania termoformowane ze sztywnych folii polistyrenowych (PS), głównie współwytłaczanych.
Nadal szybko będzie rosnšć zużycie butelek z PET. Spodziewany jest rozwój produkcji i stosowania butelek kilkuwarstwowych, w których warstwę wewnętrznš będzie stanowił PET z recyklingu oraz butelek PET wielokrotnego użycia.
W nieznacznym stopniu będzie wzrastać zapotrzebowanie na butelki i kanistry oraz beczki z PE dużej gęstoci.
Maleć natomiast będzie zapotrzebowanie na opakowania wykonane z PE małej gęstoci, a także butelki z polichlorku winylu (PVC).
Jakoć krajowych opakowań z tworzyw sztucznych, porównywalna ze standardami zachodnimi, wcišż jest udoskonalana. W najbliższych latach należy się spodziewać dalszej poprawy barierowoci i wytrzymałoci tych opakowań oraz odpornoci na starzenie, obniżenia gruboci i masy, jak również podwyższenia estetyki i walorów promocyjno-reklamowych.
Opakowania z papieru i tektury
Największy udział w zużyciu opakowań z papieru i tektury (wartociowo) majš: pudełka z kartonu i tektury litej (63%), pudła z tektury falistej (28%), worki papierowe (7%).
W najbliższych 5 latach przewidywany jest około 100% wzrost zużycia pudełek kartonowych. W szybkim tempie rosnšć będzie również zapotrzebowanie na pudełka i pudła z tektury falistej z falš mikro.
Zapotrzebowanie na worki papierowe, głównie wentylowe w okresie 2000-2005 powinno wzrosnšć o ponad 32%.
Zgodnie z prognozš, w wymienionym okresie zmniejszy się zużycie pudeł z tektury litej o około 31%.
Jakoć krajowych opakowań z papieru i tektury, pomimo znacznej poprawy, jest niższa niż w krajach wysoko rozwiniętych, szczególnie w przypadku pudeł z tektury falistej.
Worki papierowe w zakresie wyglšdu, konstrukcji i nadruku dorównujš przeciętnym standardom wiatowym.
W ostatnich latach wyranie obniżono gramaturę tektur falistych (w cišgu 2 lat rednia gramatura została obniżona o 60 g/m2).
Wprowadzane sš nowe konstrukcje pudeł o bardziej skomplikowanych kształtach, dostosowane do nowoczesnych systemów dystrybucji.
Rozwój technik poligraficznych umożliwił nanoszenie na opakowaniach coraz bardziej atrakcyjnych wielobarwnych nadruków.
Podsumowanie
Podsumowujšc należy podkrelić, że rozwojowi ilociowemu rynku opakowań w Polsce w ostatnich 10 latach towarzyszyło wdrażanie postępu technicznego w tej branży oraz systematyczne podnoszenie jakoci krajowych materiałów opakowaniowych i opakowań.
Rynek opakowań w Polsce jest pozytywnie oceniany przez użytkowników opakowań.
Wielkoć produkcji większoci rodzajów materiałów opakowaniowych i opakowań pokrywa zapotrzebowanie.
Przewidywane w najbliższej przyszłoci zmiany na krajowym rynku opakowań dotyczyć będš przede wszystkim:
1. Dostosowania opakowań do wymagań przepisów krajowych i unijnych w zakresie: ochrony rodowiska, ochrony konsumenta, ochrony zdrowia oraz certyfikacji i normalizacji.
2. Wprowadzania na rynek nowych materiałów opakowaniowych i opakowań o lepszych właciwociach barierowych i wytrzymałociowych, mniejszym ciężarze i gruboci, dostosowanych do nowoczesnych systemów transportu, składowania i sprzedaży oraz potrzeb konsumentów.
