Rywalizacja offsetu i wklęsłodruku

6 gru 2016 14:45

Postępującemu rozwojowi offsetu zwojowego i wklęsłodruku nadal towarzyszy dyskusja na temat zalet i wad obu technik drukowania. Wklęsłodruk ponownie podnosi poprzeczkę w dziedzinie produktywności dzięki wprowadzeniu maszyn zadrukowujących wstęgę papieru o szerokości do 4,32 m i znacznie większej elastyczności w doborze formatu. Ale czołowi producenci rotacji offsetowych również chwalą się szerokościami papieru ponad 2 m i myślą o jeszcze większych. Obecnie wklęsłodruk, będący techniką już w znacznej mierze uprzemysłowioną dzięki automatyzacji na wszystkich etapach procesu produkcyjnego (od grawerowania cylindrów do rampy załadunkowej), ma silną pozycję w drukowaniu czasopism, katalogów i podobnych produktów. Natomiast przy produktach, które mogą być wykonane w jednej lub drugiej technice drukowania, występuje walka o zlecenia. Która technika w danym przypadku jest lepsza, zależy od wielu czynników, nie tylko od prostego stwierdzenia „mały nakład – to offset”. Rozwój przygotowalni wklęsłodrukowej poprzez zastosowanie systemów cyfrowych i bezpośredniego przekształcania danych w urządzeniach grawerujących spowodował znaczne skrócenie czasu realizacji zleceń i przyczynił się do dalszej poprawy jakości. Osiągnięto jeszcze dokładniejsze, wyrównane przejścia wartości tonalnych i wyższą gładkość krawędzi poszczególnych liter oraz znaków pisma. Tak więc niektóre drukarnie wklęsłodrukowe w Europie są w stanie drukować ekonomicznie stosunkowo niewielkie nakłady (200 000 – 300 000 egzemplarzy). Dzięki wysokiemu poziomowi normalizacji procesów technologicznych w przygotowalni i w drukowaniu cyfrowe odbitki próbne są miarodajne i w wielu przypadkach można zrezygnować z próbnych odbitek drukowanych na maszynie. Pod względem zużycia papieru wklęsłodruk wykazuje zalety w porównaniu z offsetem. Zmienność obwodów cylindrów pozwala na dostosowanie obwodu dokładnie do potrzebnego formatu, a na ścinanych brzegach papieru zbędne są dodatki na punktury złamywaka. Przy wyborze nowej rotacji offsetowej do wykonywania różnego rodzaju druków trudno jest dobrać odpowiedni format, gdyż nie można przewidzieć przyszłych życzeń klientów, natomiast we wklęsłodruku nie ma żadnych problemów z dostosowaniem się do potrzebnych formatów. W offsecie niezbędne są większe dodatki na makulaturę, rosnące przy drukowaniu na dwóch wstęgach papieru. Różnorodne możliwości kształtowania produktu we wklęsłodruku wynikają z kombinacji nadbudowy złamywaka oraz samego złamywaka o zmiennych możliwościach. Dlatego też wklęsłodruk może być z powodzeniem wykorzystywany także w produkcji różnego rodzaju wielobarwnych druków. Ma on nawet zalety w przypadku dodatków reklamowych o wysokich nakładach. Produkty o niskiej objętości mogą być tanio i szybko wykonane na maszynach wklęsłodrukowych przy drukowaniu wieloma użytkami na dwa lub trzy leje złamywaka. Przy zastosowaniu zespołów fleksograficznych można wdrukowywać przy pełnej prędkości produkcyjnej wymienne stronice (np. wersje językowe). Maszyny wklęsłodrukowe mogą więc być stosowane także do produktów o niskiej objętości i nakładach znacznie poniżej miliona egzemplarzy. Przy porównaniu prędkości produkcyjnej wklęsłodruk przoduje, szczególnie w przypadku wydajności netto. Ze względu na charakter procesu technologicznego drukowanie jest we wklęsłodruku znacznie łatwiejsze niż w skomplikowanym offsecie z zespołami farbowymi i nawilżającymi. W przypadku złamywaków offset przejął od wklęsłodruku takie techniki jak chwytanie łapkami i systemy złamywania z podziałem 5:5 lub 7:7, dzięki czemu jego wydajność produkcyjna znacznie wzrosła. Przy zastosowaniu złamywaka o zmiennym formacie (np. KBA typ V5) rośnie też w offsecie elastyczność w produkcji. Ograniczenie odpadów i stosowanej energii to wymagania o coraz większym znaczeniu ze względu na ochronę środowiska oraz rosnące ceny energii. Jednym z najważniejszych zagadnień jest ograniczanie emisji lotnych związków organicznych zanieczyszczających powietrze. Proces suszenia druków w offsecie powoduje, że prawie cała część oleju mineralnego jest usuwana, a opary są spalane w urządzeniach do oczyszczania gazów. Natomiast mimo zmniejszenia zawartości alkoholu w płynie nawilżającym jego zużycie jest jeszcze bardzo duże. Także podczas mycia zespołów farbowych i obciągów mamy do czynienia z wysoką emisją składników środków myjących. We wklęsłodruku rozpuszczalnikiem farb jest toluol, który w komorach suszących szybko wyparowuje przy zużyciu niewielkiej ilości energii i przez adsorpcję w węglu aktywnym jest niemal całkowicie ponownie odzyskiwany. Odzyskany toluol wykorzystuje się w drukarni do rozcieńczania farb; jest też sprzedawany producentom farb. Offset ma wiele zalet ze względu na tanie i szybkie wykonywanie form drukowych, szczególnie w przypadku produktów o niskiej objętości i niewielkich nakładach. Gdy jednak weźmie się pod uwagę np. wysokie często nakłady druków reklamowych przy niewielkiej ich objętości, to wklęsłodruk może być ekonomicznie lepszą alternatywą. Generalnie w przypadku wklęsłodruku można powiedzieć, że z ekonomicznego punktu widzenia mogą być także interesujące małe objętości przy wysokich nakładach i wysokie objętości przy niskich lub średnich nakładach. Dodatkowa korzyść z zastosowania wklęsłodruku występuje, kiedy wielkość produktu odbiega od standardowych formatów rotacji offsetowych, gdyż nie powstają w tym przypadku zbędne odpady papieru. Wysokie koszty wklęsłodrukowych form drukowych (cylindrów) są kompensowane w innym miejscu (mniej personelu, niższe zużycie papieru). Jakie zlecenia mają być wykonane w offsecie, a jakie we wklęsłodruku – o tym należy decydować z punktu widzenia opłacalności ekonomicznej, gdyż nie ma tu widocznej granicy dla odpowiedniego zastosowania określonej techniki drukowania. Na podstawie artykułu Erika Rehmanna w „KBA Report” nr 2/2006 opracował ZZ