Drukowanie cyfrowe wynaleziono 20 lat temu i od tego czasu szybko się rozwinęło. Początkowo szerokie zastosowanie znalazło drukowanie elektrofotograficzne, a obecnie najszerzej stosowane jest drukowanie natryskowe, zwane (niesłusznie) z angielskiego inkjetem. Początkowo drukowanie cyfrowe umożliwiało zadrukowywanie formatów A4 i A3, a obecnie przekroczyło już format A2.
Ogólna produkcja poligraficzna niestety maleje. Według statystyk niemieckich w Niemczech w latach 2000-2011 zużycie papieru zmniejszyło się o 15 proc. (5, 12). W tym samym czasie w Niemczech liczba zakładów poligraficznych zmniejszyła się o 30 proc., a liczba zatrudnionych pracowników o 30,7 proc. (5, 12). Jeśli chodzi o gazety, to wprawdzie czytelność gazet wielkonakładowych spada, ale zwiększa się ilość gazet niskonakładowych, a więc ilość czytelników utrzymuje się na stosunkowo wysokim poziomie. Ponadto nadal reklamy drukowane są uważane za najbardziej efektywne, co podtrzymuje drukowanie gazet.
Z tendencjami spadkowymi produkcji poligraficznej próbuje się walczyć przez obniżenie kosztów produkcji, w tym poprzez racjonalizację technologii offsetowej, jak np. przez coraz szersze stosowanie technologii CtP, dobór właściwych płyt i uproszczenie technologii wykonywania form drukowych, a także automatyzację maszyn, w tym również wymiany form drukowych (5). Równocześnie coraz szerzej stosuje się technikę cyfrowego drukowania natryskowego, której szybkość jest już stosunkowo wysoka, a jakość odbitek jest podobna do jakości odbitek offsetowych.
Według statystyk niemieckich druk materiałów marketingowych w Niemczech obejmuje ponad 40 proc. wszystkich zleceń drukarskich (12), a tu możliwości drukowania cyfrowego są bardzo pożądane. Dlatego obecnie kupuje się więcej maszyn cyfrowych niż offsetowych (12).
Druk cyfrowy jest wprowadzany:
n przez uruchamianie nowych drukarń cyfrowych;
n przez wprowadzenie do tradycyjnych drukarń (np. offsetowych) nowych działów drukowania cyfrowego, w których zlecenia niskonakładowe kieruje się do działu drukowania cyfrowego, a wysokonakładowe do drukowania tradycyjnego, przy czym w obydwu przypadkach wykorzystuje się te same urządzenia introligatorskie;
n przez wprowadzanie maszyn hybrydowych, w których możliwe jest drukowanie offsetowe i cyfrowe.
Obecnie gazety są drukowane przeważnie techniką offsetową. Coraz częściej jednak z offsetem konkuruje drukowanie cyfrowe, zwłaszcza natryskowe, które jest stosowane przede wszystkim do drukowania gazet niskonakładowych, miejskich, gminnych, parafialnych itp.
W lutym br. powstała w Berlinie pierwsza w Niemczech cyfrowa drukarnia gazetowa o możliwości drukowania 300 mln stron w ciągu roku (4). Drukarnia ta stosuje systemy drukujące Versamark VL 4200 firmy Kodak oraz urządzenia introligatorskie szwajcarskiej firmy Hunkeler. Wcześniej urządzenia Versamark VL 4200 zostały m.in. zainstalowane w 7 zakładach we Włoszech i na Malcie (2), co umożliwiło równoczesne drukowanie tej samej gazety w wielu miastach i przyczyniło się do obniżenia kosztów transportu, zwłaszcza lotniczego.
Coraz szerszy zasięg cyfrowych metod drukowania
Obecnie znani producenci maszyn offsetowych zaczynają współpracę z producentami maszyn cyfrowych. Firma Heidelberger Druckmaschinen rozpoczęła współpracę z firmą Ricoh; firma manroland współpracuje z firmą Océ w celu wyprodukowania szybkich maszyn natryskowych, firma KBA współpracuje z firmą Donnelley nad konstrukcją szybkich i sprawnych maszyn natryskowych, w których koszt drukowania nakładów do 5 tys. egz. będzie niższy niż w dotychczasowych maszynach offse-towych (11). Firma Kodak skonstruowała maszynę Prosper 1000XL, która pozwala na opłacalną produkcję – w porównaniu z offsetem – zleceń o wysokości nakładu do 3 tys. egzemplarzy, a połączenie tej maszyny z urządzeniami introligatorskimi firmy Hunkeler może wysokość opłacalnego nakładu podnieść do 7 tys. egzemplarzy.
Firma HP propaguje swoje wielokolorowe zwojowe urządzenie natryskowe HP T230 Color Inkjet do niskonakładowej produkcji gazet. Zastosowano je w drukarni Centro Stampa Quotidiani Spa we Włoszech do drukowania gazet w nakładzie 100-2000 egz. o formacie 45x31 cm lub 53x38 cm i maksymalnej objętości 48 stron. Można drukować na zwykłych papierach offsetowych i nie ma niebezpieczeństwa przesiąkania farby na odwrotną stronę papieru nawet przy gramaturze 45 g/m2. HP T230 drukuje z prędkością 122 m/min na taśmie o szerokości 558 mm, przy szerokości zadrukowania maks. 520 mm. Maszyna jest połączona z urządzeniami wykańczającymi firmy Hunkeler i oprócz gazet drukuje również ulotki i okładki.
Firma Screen oferuje zwojowe maszyny Truepress Jet 520 do drukowania między innymi gazet, o szerokości taśmy do 520 mm, zarówno do drukowania jednokolorowego, jak i wielokolorowego (CMYK) z prędkością do 220 m/min wodnymi farbami dyspersyjnymi.
Drukowanie gazet na maszynach hybrydowych
Ostatnio coraz częściej do drukowania stosowane są maszyny hybrydowe, to jest maszyny wykorzystujące dwie techniki drukowania, np. offsetową i cyfrową.
Często jest to maszyna offsetowa zwojowa, w której specjalne głowice natryskowe wdrukowują zmienne treści. Pierwsza maszyna zwojowa KBA z głowicą natryskującą firmy Scitex została przedstawiona na drupie 1995. Szybkość drukowania natryskowego była jednak zbyt mała. Później firma Kodak przejęła firmę Scitex i opracowała system Kodak Prosper Inkjet S Imprinting o wystarczającej szybkości drukowania (7). System ten zamontowano początkowo w maszynie offsetowej coldsetowej Colorman firmy manroland (8), a następnie w maszynie KBA Compacta 618. Umożliwia drukowanie monochromatyczne na szerokości 105,6 mm o rozdzielczości 600x200 dpi (7). Do drukowania wielobarwnego należy zainstalować co najmniej 4 głowice. Urządzenia S5 drukują z maksymalną prędkością 305 m/min, S20 – 600 m/min, a S30 – 900 m/min.
Dzięki głowicom można wdrukowywać zmienne informacje w statyczną publikację, bez utraty wydajności maszyny offsetowej.
Zazwyczaj natryskuje się pigmentowe farby wodorozcieńczalne firmy Kodak, doprowadzane bezpośrednio z 20-litrowych pojemników. Maksymalna prędkość drukowania urządzenia natryskowego wynosi 15 m/s i dostosowuje się ją do prędkości maszyny offsetowej, która w przypadku maszyny Colorman wynosi 13,2 m/s. Drukarka natryskowa umożliwia uzyskanie
odbitek o wysokiej rozdzielczości zadrukowanego rysunku i o wysokiej gęstości optycznej.
Czas przygotowania urządzenia natryskowego Prosper Inkjet S do drukowania wynosi obecnie 20 minut, ale trwają prace nad jego skróceniem do kilku minut.
Głowica natryskowa może być umieszczona w dowolnym miejscu na całej szerokości taśmy papieru. Zazwyczaj jest umieszczana dokładnie nad wałkiem prowadzącym, gwarantując stałą przestrzeń kilku milimetrów między głowicą drukującą a wstęgą papieru. Takie ustawienie systemu wdrukowywania sprawia, że personalizowane elementy mogą być nanoszone na strony okładkowe oraz na wybrane środkowe strony każdego egzemplarza gazet.
Cyfrowe wdrukowywanie treści umożliwia między innymi:
n tworzenie różnych wersji gazety;
n personalizację kampanii reklamowych przez wzbogacanie zawartości publikacji o zmienne informacje, obrazy i zdjęcia, dostosowane do konkretnych odbiorców, co umożliwia tworzenie lokalnych reklam bez konieczności wymiany form drukowych (2), a to pozwoli wydawcy uatrakcyjnić swoją gazetę w oczach czytelników i reklamodawców i znaleźć nowych klientów;
n wydrukowanie na stronie tytułowej lokalnych napisów, tytułów i innych informacji;
n aktualizację w czasie drukowania nowymi informacjami, np. wyników wyborów, wyników meczy sportowych;
n umieszczenie informacji dostosowanych do określonych grup społecznych lub mieszkańców określonych dzielnic miasta;
n wprowadzenie gier z określonymi numerami kodowymi;
n wprowadzenie kodów logistycznych ułatwiających wysyłkę i transport wydrukowanych gazet.
Głowice natryskowe można również instalować w starszych maszynach offsetowych zwojowych i arkuszowych innych producentów (7) oraz można wmontować kilka głowic wdrukowujących, a tym samym uzyskać kilka zadrukowanych pasków.
Firmy takie jak HP i Impika oferują również głowice wdrukowujące, ale obecnie (lipiec 2013) ich szybkość drukowania jest mniejsza, co zmusza do zmniejszenia szybkości drukowania maszyny offsetowej (7).
Literatura
1. Einkaufstour im Inkjet-Lager. Der Druckspiegel, nr 3-4 (2013) s. 5
2. Informacje firmy Kodak; www.graphics.kodak.com
3. Lösungen der nächsten Generation. Der Druckspiegel, nr 3-4 (2013) s. 40
4. Digitaler Zeitungsdruck startet in Deutschland. Der Druckspiegel, nr 3-4 (2013) s. 10
5. E. Friemel: Druckindustrie unter Druck. Der Druckspiegel nr 3-4 ( 2013) s. 34-35
6. H. Czichon, M. Czichon: Reprografia i drukowanie cyfrowe. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej 2003
7. Offset und Inkjet ziehen an einem Strang. Documents. Mai (2013) s. 18-20
8. Informacje internetowe firmy Manroland: www.manroland web.com
9. Informacje internetowe firmy König&Bauer: www.kba.com.
10. K.P. Nicolay: Handel setzt auf Personalisierung. Documents. Mai (2013) s. 10-12
11. A. Tribute: Offset- und Digitaldruck: Ein starkes Team. Der Druckspiegel, nr 2 (2012) s. 37-40
12. M. Flügge: Der Digitaldruck als Alternative. Der Druckspiegel, nr 6 (2013) s. 28-31
